De vrouw van Martin Guerre - Janet Lewis

Zuid-Frankrijk, 1539. Bertrande de Rols is elf als ze wordt uitgehuwelijkt aan Martin Guerre. Het is een tegemoetkoming in de langlopende vete tussen twee Franse plattelandsfamilies. Bertrande kent hem pas twee dagen, maar ze weet dat ze voor de rest van haar leven 'de vrouw van Martin Guerre' zal zijn.

Op een dag deelt Martin plots mee dat 'hij een tijdje weg moet'. Acht jaren gaan voorbij totdat hij eindelijk terugkeert. Hoe, vraagt zich Bertrande af, kan ik zeker zijn dat deze man wel dezelfde is als degene die mij acht jaar geleden verliet? Hij is sympathiek, rustiger dan vroeger, goed voor zijn familie en werknemers. En als die man Martin niet is, doet dat dan af aan het geluk dat Bertrande bij hem heeft gevonden?

De vrouw van Martin Guerre vertelt een waargebeurd verhaal over een opzienbarend proces en onderzoekt tegelijkertijd of geluk gebaseerd op een leugen achteraf geen geluk meer is of mag zijn.

****

De Amerikaanse Janet Lewis (1899 – 1998) gaf les aan universiteiten, schreef enkele romans en libretti maar vooral veel poëzie. Het bekendst werd ze met haar drie romans die gebaseerd zijn op historische rechtszaken en De vrouw van Martin Guerre uit 1941 is daarvan de bekendste en het eerste vertaalde werk van haar in het Nederlands. Het boek werd trouwens twee keer verfilmd, in 1982 als Le Retour de Martin Guerre en in 1993 als Sommersby met Richard Gere en Jodie Foster in de hoofdrollen. Een tweede boek van deze trilogie is vorig jaar in Nederlandse vertaling verschenen.

Doorheen het boek krijg je een beeld van het leven op het platteland in de 16e eeuw in het zuiden van Frankrijk in de Pyreneeën. Het geloof speelt er een heel erg grote rol, huwelijken worden gearrangeerd en er wordt hard gewerkt. Bertrande heeft het niet gemakkelijk op het landgoed van haar schoonfamilie waar ze verplicht is te wonen na haar huwelijk. Haar schoonvader domineert over zowel het personeel als de familie en zelfs haar man, hij blijft immers een 'kind' van zijn vader in de toenmalige opvattingen. Hij pikt dit echter niet meer en verdwijnt op een dag, een plan dat hij mét Bertrande gesmeed had maar die ene week zoals de bedoeling was, werd uiteindelijk 8 jaar.

De vrouw van Martin Guerre is een heel dun boekje maar de auteur is er toch in geslaagd om de leefwereld in die tijd zeer realistisch te schetsen en ook het hoofdpersonage Bertrande staat er. Na de terugkeer van Martin vindt er bij haar een strijd plaats tussen haar gevoelens voor de toch wel opmerkelijk veranderde Martin en haar extreem religieuze opvattingen, ze moet een keuze maken, kiest ze voor eerlijkheid of voor haar gezin?

Dat dit verhaal op historische feiten gebaseerd is, maakte een grote indruk op mij. Lewis heeft er een heel erg goed en zelfs spannend verhaal van gemaakt met veel aandacht voor zowel de historische context en de plaats van de vrouw in de toenmalige samenleving als het hoofdpersonage Bertrande met al haar persoonlijke en morele twijfels en zelfs wroeging. Het boek is zowat 80 jaar geleden geschreven en toch doet het nog steeds hedendaags aan. Tussendoor en ongemerkt bijna zijn er zelfs ook nog wat spirituele gedachten te lezen, een boek dat zijn tijd waarlijk ver vooruit is.

Uitgeverij: Cossee (2020) - 171 blz.

Oorspronkelijke titel: The Wife of Martin Guerre (1941)

Vertaling: Paul van der Lecq

Die zomer - Sharon Bolton

Een oneindige, gouden zomer. Zes tieners zien een prachtige toekomst tegemoet. Tot een roekeloos spel zodanig uit de hand loopt dat een vrouw en twee kinderen verongelukken.

De achttienjarige Megan neemt alle schuld op zich, zodat haar vrienden hun dromen kunnen waarmaken. De afspraak is dat zij ieder van hen na haar vrijlating om een gunst mag vragen.

Maar liefst twintig jaar later staat Megan pas weer buiten. En haar spel kan beginnen...

***

Sinds in 2008 het eerste boek van Sharon Bolton verscheen, volgden er nog verschillenden, ze is zelfs fulltime schrijfster. Ze sleepte met haar boeken verschillende prijzen en nominaties in de wacht en het staat buiten kijf dat dit verdiend is. Ze heeft verschillende boeken in de Lacey Flint-serie geschreven maar ook standalones zoals dit boek.

Bolton is een meester in het bedenken van plots, meestal zijn ze heel erg origineel en zo ook in dit boek. We hebben hier twee verhaallijnen, deel 1 doet het verhaal van de gebeurtenis die het leven van het achttienjarige groepje vrienden grondig verandert en deel 2 is dan 20 jaar later wanneer Megan de gevangenis verlaat.

Interessante plot, hij draait rond het thema schuld en boete en de bijhorende gevoelens en hoe deze een heel leven doorwerken en meespelen. Dingen om over na te denken. Bolton heeft er een spannend verhaal rond gebouwd, toch zeker in het tweede deel van het boek. Het was een verrassend concept, de 'gunst' die Megan mag vragen aan ieder na haar vrijlating. Het verloop van het verhaal was trouwens ook verrassend, de vrienden die hun carrière hebben kunnen uitbouwen, weten niet wat hun overkomt eenmaal Megan vrij is. De schrijfster heeft er een kat en muis spelletje van gemaakt en dat kan niet anders dan spannend zijn. De vrienden en dus ook de lezer worden voortdurend op het verkeerde been gezet en het boek eindigt dan in een knallende finale.

Beide delen heeft Bolton goed opgebouwd zodat je er volledig in zit en je bijna de schuld voelt drukken op jezelf. En toch blijft het verhaal enigszins op de oppervlakte borrelen, de personages krijgen geen goede uitwerking en her en der klinkt het wat ongeloofwaardig. Bij het einde gekomen bleef er toch ook een ietwat ontevreden gevoel hangen doordat de beweegredenen van de latere gebeurtenissen niet voldoende uitgelegd werden, een betere uitdieping van de karakters had hier kunnen helpen.

Toch is Die zomer een goede thriller, de spanning die onomwonden afstevent naar de eindstreep primeert en daar is niets mis mee. En daarbij stimuleert het onderwerp je toch ook om er eens over na te denken.

Eerder: Offerande, Bezwering, Bloedschande, Zielsgeheim, Blijf waar je bent, Kleine zwarte leugens, Het donkerste water, Op de vlucht

Uitgeverij: A.W. Bruna (2021) - 397 blz.

Oorspronkelijke titel: The Pact

Vertaling: Anda Witsenburg

Alles is krom - Leen van den Berg

Een hartverwarmend en tragikomisch verhaal over alles wat fout kan gaan in het leven

Bankbediende Samuel ondervindt zowel in zijn privé- als professionele leven dat alles krom loopt in deze wereld waar velen een dubbele agenda lijken te hebben en de anderen gebruiken om er zelf beter van te worden. Hij begrijpt er niets van, want voor hem is alles eenvoudig rechtlijnig. Met een ontwapenende logica probeert hij wat krom is recht te trekken. Maar is de wereld klaar voor deze moderne Robin Hood?

****

Leen van den Berg groeide op in de Brusselse rand en studeerde geschiedenis in Leuven en nadien psychoanalytica in Brussel. Ze is docente Creatief schrijven en geeft schrijfateliers in Vlaanderen en het buitenland. Ze schreef scenario’s voor film en televisie en sinds 1995 jeugd- en prentenboeken. In 2005 bracht ze de biografie Soeur Sourire uit en in 2015 volgde haar eerste historische roman Zoon in Congo dat ze in 2022 een grondige herbewerking gegeven heeft en verscheen als Vuurvader. Alles is krom kwam in 2020 uit. Haar boeken worden inmiddels vertaald in verschillende talen en ze ontving enkele prijzen en nominaties.

Alles is krom is een tragikomisch verhaal dat zich twee jaar na de coronacrisis afspeelt. Het kwam echter reeds in 2020 uit bij de start van deze crisis wat toch een gewaagde keuze was. Maar het is nu wel zo dat deze crisis in feite maar een kleine rol toebedeeld krijgt in het boek en terecht niet op de achterflap vermeld wordt.

De plot is op een speciale manier opgebouwd, enerzijds zijn er de hoofdstukken getiteld 'dag nul' en anderzijds de hoofdstukken die lopen van 'dag nul min 1074 dagen' tot 'dag nul plus 313 dagen'. Dit is toch wel heel erg origineel gevonden. Wat die dag nul precies betekent, kom je pas heel erg laat te weten en door deze opbouw wordt het zelfs spannend. Je weet dat er iets te gebeuren staat maar het is totaal niet duidelijk in welke richting je zelfs maar moet denken. Het was zeer verrassend maar bleek volledig te passen in dit verhaal, het versterkte de tragikomische component.

Het verhaal wordt ondanks deze constructie toch redelijk chronologisch verteld met de nodige terugblikken naar een verder verleden om het hoofdpersonage te leren kennen. Samuel is een aandoenlijk personage, hij houdt van structuur maar zijn strakke manier van denken en omgaan met mensen maakt het hem heel erg moeilijk om te functioneren in de samenleving. Hij woont alleen met zijn moeder omdat zijn vader hen heeft verlaten toen hij nog heel jong was. En hun financiële en sociale situatie gleed met de jaren af, Samuel werd verantwoordelijk zowel voor zichzelf als zijn moeder. En in deze setting slaagt hij er dan toch in om een relatie op te bouwen met Saskia, het meisje dat hij in het begin van het boek leert kennen.

Alles is krom is een heel erg mooi boek geworden. Leen van den Berg heeft dit personage op een integere wijze vorm gegeven en hij doet heel erg authentiek aan, je kan niet anders dan hem in je hart sluiten. En de auteur heeft dit op een humoristische wijze gedaan zonder afbreuk te doen aan het personage en de tragische situatie waarin hij verzeilt raakt. Het is een heel erg knap boek, heel erg goed opgebouwd en geschreven, zeer zeker een aanrader.

Uitgeverij: Manteau (2020) - 210 blz.

Een storm van zwaarden #1 - George R.R. Martin

Het lied van ijs en vuur: Staal en sneeuw

Terwijl de winter nadert als een hongerig beest zijn de zeven koninkrijken verdeeld door bloedveten. De mannen van de Nachtwacht die de Muur bewaken, bereiden zich voor op de grote kou en de wandelende doden die haar vergezellen.

In de ijzige streken voorbij de Muur verzamelen zich de vogelvrijen, doorkneed in de wilde magie van de barre ijswoestenij, voor een invasie van het Noordelijke rijk, waar Robb Stark zijn vers gesmede kroon draagt. Robbs zusters zijn verloren, dood of overgeleverd aan de grillen van de wrede kindkoning Joffrey, die over het Zuiden regeert.

****

Een storm van zwaarden is derde boek in de serie Het lied van ijs en vuur en Staal en sneeuw is hier dan weer het eerste deel van. In de chronologische noot vooraan het boek meldt de auteur dat de eerste hoofdstukken het vorige boek overlappen wat betreft chronologie, verder is er dan het vervolg van na de Slag op het Zwartewater.

Net zoals in de vorige boeken gaan de hoofdstukken telkens over een ander personage en is er weinig tot geen overlapping tussen de verschillende verhalen. Sommige hoofdstukken zijn kort, andere ietsje langer en omdat er heel wat verschillende personages zijn, komen ze uiteindelijk maar enkele keren aan bod. Op den duur ontwikkel je een beetje een voorkeur voor bepaalde personages en hun belevenissen maar over het algemeen lezen ze allemaal wel heel vlot en gemakkelijk. De kaarten vooraan het boek blijven handig en ook de namenlijsten achteraan komen zeer van pas, deze lijsten beslaan ondertussen al een kleine 50 bladzijden. Het is onmogelijk om je alle namen eigen te maken maar de allerbelangrijksten begin je te kennen.

De plot steekt goed in elkaar, ik vraag me wel af hoe de schrijver er in slaagt om hierin het overzicht te houden, dat moet een huzarenstukje geweest zijn gezien de hoeveelheid personages.

Dit eerste deel van het derde boek van de serie las goed en de auteur weet je aandacht vast te houden, elk hoofdstuk eindigde ook zodat je uitkeek naar het vervolg. Daarom dat het tweede deel ook al klaarligt, dit deel eindigde immers met een serieuze cliffhanger.

Eerder: Het spel der tronen, De strijd der koningen

Uitgeverij: Luitingh-Sijthoff (2001) - 573 blz. (575 - 622 appendix)

Oorspronkelijke titel: A Storm of Swords

Vertaling: Renée Vink

Eten als dieren - David Raubenheimer & Stephen J. Simpson

Wat de natuur ons kan leren over gezond eten

Onze voorouders bezaten ooit het vermogen om precies te weten welk voedsel hun lichaam op welk moment van de dag nodig had. Van bavianen tot schimmels, bijna alle levende organismen weten instinctief wat ze moeten eten voor een optimale gezondheid. Maar wanneer en waarom zijn wij dit vermogen kwijtgeraakt en - nog belangrijker - hoe kunnen we het terugkrijgen?

David Raubenheimer en Stephen Simpson beantwoorden deze vragen in een meeslepend verhaal over evolutionaire biologie en voedingswetenschap, gebaseerd op jarenlang baanbrekend onderzoek. Hun kleurrijke wetenschappelijke reis brengt lezers over de hele wereld, van de uitlopers van Kaapstad tot de woestijnen van Arizona, tot een ultramodern onderzoekscentrum in Sydney.

Dit verrassende, wetenschappelijke avontuur resulteert in een voedingstheorie die diepgaande gevolgen heeft voor de huidige epidemie van metabole ziekten en obesitas. Raubenheimer en Simpson geven daarnaast advies om de ongewenste bijwerkingen van populaire diëten te begrijpen en controle te krijgen over onze voedselomgeving en laten zien dat lekker en gezond onlosmakelijk verbonden zijn aan goed eten.

David Raubenheimer is hoogleraar Voedingsecologie aan de Universiteit van Sydney. Hij geeft colleges en lezingen aan vele universiteiten en op verschillende congressen over de hele wereld.

Stephen J. Simpson is directeur van het Charles Perkins Centre en hoogleraar Milieuwetenschappen aan de Universiteit van Sydney. 

In Eten als dieren vertellen beide experten hun zoektocht naar hoe het zo gekomen is dat er zoveel overgewicht is en welke factoren hier de oorzaak van zijn. Ze zijn beiden entomologen en door hun onderzoeken en voedingsexperimenten op insecten proberen ze antwoord te geven op de vraag hoe levende wezens weten wat ze moeten eten en zo evolueert hun onderzoek naar zoogdieren en uiteindelijk de mens. Gaandeweg komen ze in contact met andere onderzoekers waar ze dan ook nog eens mee samenwerken om een antwoord te vinden op de voedingsgerelateerde problemen waarmee mensen te kampen hebben.

Samen hebben ze uiteindelijk de grondslag gelegd van wat zij introduceerden als de eiwithefboomhypothese. Ze bestudeerden de belangrijkste voedingsgroepen koolhydraten en eiwitten en experimenteerden hiermee in talloze onderzoeken wereldwijd en ze ontdekten ook dat een derde voedingsgroep van belang was, namelijk de vetten. Ze kwamen tot de conclusie dat het percentage eiwitten in voeding van groot belang is en ze hebben hier baanbrekend werk verricht. Ze geven zelf aan dat er nog veel te onderzoeken valt, experimenten op mensen zelf zijn immers niet evident.

Deze zoektocht hebben ze in dit boek gebracht in een boeiend verhaal, van het prille begin tot het moment dat ze dit populaire boek uitbrachten, het is zeer bevattelijk geschreven en je wordt langzaam maar zeker ingewijd in de problematiek, stap voor stap zodat je uiteindelijk helemaal mee bent in de zoektocht en hun conclusies, voorlopige weliswaar.

Naast hun verhalen is er toch ook wel wat theoretische informatie verwerkt in het boek waar je toch wel je aandacht bij nodig hebt. Aan het einde van het boek hebben ze een hoofdstuk toegevoegd waarin ze de verschillende soorten voedingsstoffen in detail bespreken moest je hier tijdens het lezen behoefte aan hebben.

Eten als dieren is een ander boek geworden dan de meeste boeken over voeding die ik ondertussen al gelezen heb. Er staan vernieuwende dingen in die ik nog niet eerder las en de auteurs hebben het boeiend en interessant gebracht. Hun eiwithefboomhypothese was een eyeopener. Het boek haalt erg veel onderzoeken aan maar schenkt ook aandacht aan bijvoorbeeld de blauwe zones waar mensen meetbaar langer leven en de voedingsgeschiedenis van de oermens tot nu. Een boek met een brede kijk dus. Eten als dieren is absoluut een aanrader als je interesse hebt in een gezond en lang leven.

Uitgeverij: Unieboek | Het Spectrum (2020) - 256 blz.

Oorspronkelijke titel: Eat Like The Animals

Vertaling: Herman Meester

De wonderbaarlijke reis - Eduardo Mendoza

In de eerste eeuw van onze jaartelling reist de filosoof Pomponio door het Romeinse rijk, op zoek naar een geneeskrachtig water. Het lot brengt hem naar Nazareth, waar een plaatselijke timmerman op het punt staat ter dood gebracht te worden vanwege een brute moord. Jezus, de naïeve zoon van de timmerman die overtuigd is van zijn vaders onschuld, haalt Pomponio over om de ware toedracht van de moord te achterhalen. Maar Jezus kan niet vermoeden welk groot geheim zijn vader te verbergen heeft...

***

Eduardo Mendoza studeerde rechten in de jaren zestig, in 1973 verhuisde hij naar New York waar hij werkte als vertaler voor de Verenigde Naties om dan in 1982 terug te keren naar Spanje. Zijn debuutroman dateert van 1975 en sindsdien schreef hij heel wat boeken. Met de publicatie van zijn magistrale kroniek van Barcelona in 1986, Stad der wonderen oogstte hij wereldwijd lof.

De meesten van zijn boeken spelen zich trouwens af in zijn geboortestad Barcelona, dit boek heeft echter een totaal andere locatie. Nazareth ligt in het huidige Israël maar ten tijde van Jezus lag dit in Galilea, één van de vier districten van Palestina.

Onmiddellijk herken je een en ander, een timmerman, Jezus, Nazareth, en inderdaad, de auteur heeft een verhaal geweven rond de historische en religieuze figuur Jezus en diens vader. Verder komen er nog historische personages voorbij die je herkent van het Nieuwe Testament, het tweede deel van de christelijke Bijbel. Op zijn minst speciaal te noemen.

Het boek is een zoektocht geworden naar een moordenaar met een heel erg goed bedacht plot, een echte whodunit. En de auteur heeft er daarbovenop een leuk verhaal van gemaakt, grappige situaties, filosofische en spirituele bespiegelingen en een beeld van de rechtspraak van in den tijd inclusief politieke intriges en corruptie. En dit alles zeer luchtig geschreven, je leest het met een glimlach. 

Het verhaal raakt of emotioneert wel niet, de figuren blijven historische figuren en je blijft wat aan de kant van het verhaal staan. De wonderbaarlijke reis is een erg leuk boek om te lezen, Mendoza is een uitstekend verteller.

Uitgeverij: Arena (2008) - 204 blz.

Oorspronkelijke titel: El asombroso viaje de Pomponio Flato

Vertaling: Felicitas van Wijk-Gertenaar en Ilona van der Werff-Nieuweboer

Mayday - Grethe Bøe

Een eindeloze besneeuwde toendra.

Twee neergestorte piloten.

Zullen zij op tijd gevonden worden en zo een Derde Wereldoorlog kunnen voorkomen?

Op het moment dat de betrekkingen tussen Rusland en het Westen zich op een dieptepunt bevinden, worden NAVO-piloten Ylva Nordahl en John Evans opgejaagd door een Russische piloot. De straaljagers raken verstrikt in een gevaarlijk kat-en-muisspel en als de F-16 van Ylva en John in botsing komt met de Russische jager, raakt deze onbestuurbaar en crashen ze op Russisch grondgebied. Een explosieve politieke crisis volgt, waarbij beide partijen elkaar beschuldigen van een oorlogsdaad.

Terwijl de machtsblokken zich opmaken voor de strijd en via de media allerlei fake news wordt verspreid, staan Ylva en John voor een schijnbaar onmogelijke missie. Ternauwernood aan de dood ontsnapt moeten ze te voet over de ijzige toendra terug zien te komen naar Noorwegen. Zijn ze op tijd terug om te kunnen vertellen wat er écht is gebeurd om zo een oorlog te voorkomen? En zijn Ylva en John zelf eigenlijk wel wie ze zeggen te zijn?

***

De Noorse Grethe Bøe schreef en regisseerde gedurende meer dan twintig jaar meerdere internationaal bekroonde films en tv-series en Mayday is haar thrillerdebuut, eind dit jaar starten de opnames voor de verfilming.

Net zoals in haar films is het decor van deze thriller het Arctische gebied, verfrissend moet ik zeggen want zo vaak kom je dit niet tegen. Haar hoofdpersonage Ylva Nordahl is een vrouwelijke F-16-piloot wat nogal zeldzaam is maar daarnaast liggen haar roots langs moederskant ook bij de Samen, een van oorsprong nomadisch volk dat verspreid over vier noordelijke Europese landen leeft, Zweden, Noorwegen, Finland en zelfs in kleine mate in Rusland. Hun levenswijze speelt een aanzienlijke rol in dit verhaal en dit is zeker boeiend. Genoeg informatie dus om af en toe je licht op te steken op Google.

Het uitgangspunt van dit verhaal waarrond de auteur dit boek heeft geschreven is, vindt zijn inspiratie in de werkelijkheid zoals Grethe Bøe deze hoorde en meemaakte tijdens de opnamen van haar speelfilm Operasjon Arktis (Operatie Noordpool) uit 2014. En achteraf blijkt het toch ook nog profetisch te zijn, een jaar later vond immers de Russische inval plaats in Oekraïne. Mayday blijkt dus een boek te zijn met een hoog realiteitsgehalte, de beschrijvingen van het extreem koude landschap versterken dit gevoel nog.

De auteur legt doorheen het verhaal enkele maatschappelijke thema's en problemen bloot, zo wordt bijvoorbeeld de rol van de media in conflicten uitgelicht, intrigerend thema en zeker iets om altijd in gedachten te houden.

Grethe Bøe heeft dit alles weten te vatten in een goed verhaal dat een spannend verloop kent ook al zijn er soms wel wat minder geloofwaardige momentjes. Het verhaal verloopt niet altijd even vlot door de vele details die aan bod komen en de moeilijke thema's ook al zijn deze natuurlijk wel interessant.

Mayday is een goed en interessant boek geworden met een mooie in elkaar gepuzzelde plot. Hij is zeer filmisch geschreven maar dat kan ook al bijna niet anders met een filmregisseur als kersverse auteur. Het boek is zeker de moeite van het lezen waard.

Uitgeverij: Volt (2022) - 299 blz.

Oorspronkelijke titel: Mayday

Vertaling: Janke Klok en Kim Snoeijing

De beller op lijn vier - J.D. Barker

Jordan Briggs is bekend van de New Yorkse radio. Ze neemt geen blad voor de mond en deelt dagelijks haar ongezouten mening met meer dan vijf miljoen luisteraars. Op een dag spreekt ze de inbellende Bernie, die live een spelletje wil spelen. Jordan moet kiezen tussen Ubers of taxi's en vergeet het gesprek al snel. Tot er vlak voor haar kantoor zeven taxi's ontploffen.

Terwijl de brandweer en ambulances uitrukken en het aantal slachtoffers oploopt, hangt Bernie weer aan de lijn. Zo begint de klopjacht op een onzichtbare, volledig losgeslagen moordenaar - live gevolgd door miljoenen luisteraars. Is Jordan sterk genoeg om dit gruwelijke spel te winnen?

****

J.D. Barker brak internationaal door met de trilogie rond Sam Porter en is een gevierd schrijver. De beller op lijn vier is een standalone en werd een waarachtige actiethriller. Ondertussen schrijft Barker samen met James Patterson aan een nieuwe serie waarvan de derde in Nederlandse vertaling verwacht wordt.

Dit boek was toch helemaal anders dan de drie vorige in de trilogie. Vooreerst werden de personages minder of zelfs niet uitgewerkt en bleven hun karakters vlak, ze dienden enkel het verhaal. Barker schrijft in zijn bedenkingen achteraan het boek dat hij de lezer enkel vermaak wil verschaffen en zeker geen meningen of visies wil brengen. Dat brengt ons bij het tweede punt, het boek is een pure actiethriller en daar kan je uitvoerige karakterbeschrijvingen missen, een keuze waar helemaal niets mis mee is natuurlijk.

Het concept van het boek draagt daar uiteraard aan bij, een bekende presentatrice die beluisterd wordt door miljoenen mensen wordt door de moordenaar gebruikt als zijn podium, terrorisme werd in eerste instantie ook niet uitgesloten en dat is op zijn zachts gezegd toch een gevoelig issue. Onvermijdelijk volgt er dan een mediacircus om U tegen te zeggen.

Bij het lezen van dit verhaal krijg je een soort van apocalyptisch gevoel, het lijkt wel of de wereld aan het vergaan is, er is de ene ontploffing na de andere en het is een bijna onmogelijke taak van de hulpdiensten om hulp te bieden, het is een complete oorlogszone. Dit boek heeft alles in zich om vele actiescènes te bevatten en razend spannend te zijn en dat is het ook, je ziet zo de verfilming voor je.

Halverwege het boek begint het eindelijk een beetje duidelijk te worden waarom Bernie al deze acties onderneemt maar het duurt tot het einde vooraleer alle puzzelstukjes vallen. En zelfs dan slaagt Barker erin om er toch nog enkele zeer verrassende plotwendingen in te steken, het blijft spannend tot het einde.

Bij het lezen van dit boek is het wel een must om fan te zijn van veel spanning en actie en het niet zo nauw te willen nemen met de geloofwaardigheid. Net zoals in de op en top Amerikaanse actiefilms is het een spannend-tot-in-de-laatste-seconde-film, maar een boek dan. Het klinkt soms wat onrealistisch maar toch zou het zomaar mogelijk zijn, ongelooflijke gebeurtenissen kúnnen voorkomen.

De beller op lijn vier is een super spannende actiethriller met héél veel actie en heeft een zeer goede plot met bovenop nog verrassende plotwendingen. Leesplezier verzekert voor de liefhebbers.

Eerder: Horen zien zwijgen, Het vijfde meisje, Vergeef me

Uitgeverij: Meulenhoff Boekerij (2021) - 392 blz.

Oorspronkelijke titel: A Caller's Game

Vertaling: Ralph van der Aa

Tussen rood en zwart - Jan Guillou

De Eerste Wereldoorlog is voorbij. De broers Lauritzen zijn zowel economisch als persoonlijk zwaar getroffen. De Eerste Wereldoorlog is voorbij. De broers Lauritzen zijn zowel economisch als persoonlijk zwaar getroffen. Al Oscars bezittingen in Afrika zijn geconfisqueerd door de zegevierende Engelsen. Sverres geliefde, Albie, sneuvelde in de oorlog en zelf werd hij uit het landgoed gezet dat bijna twintig jaar zijn thuis was. En Lauritz en Ingeborg moesten Bergen verlaten omdat hun zoon Harald als Duitser doodgeslagen dreigde te worden op school.

Het hervinden van een beter leven in Berlijn en Saltsjöbaden kost tijd, maar algauw bevinden ze zich in de vrolijke jaren twintig. Duitsland lijkt zich te herstellen en in heel Europa leeft men in de veronderstelling dat het nooit meer oorlog kan worden. Niets wijst nog op het drama dat de familie Lauritzen en de rest van de wereld te wachten staat.

***

Jan Guillou heeft met dit boek het derde deel in de serie De grote eeuw geschreven, ook zonder kennis van de eerste twee is het echter ook goed te lezen alhoewel het uiteraard een pluspuntje is als je de personages reeds kent. Ditmaal behandelt het verhaal de periode tussen het einde van de Eerste Wereldoorlog waar het vorige boek eindigde en de start van de tweede op 1 september 1939.

De twee vorige boeken liepen beiden over de eerste decennia van de 20e eeuw tot vlak na de Eerste Wereldoorlog en ze eindigden beiden op hetzelfde moment in Berlijn in 1919, het moment dat de drie broers elkaar bij toeval terugvinden. En hier start dus dit boek waar we de drie broers weer volgen, Lauritz en Ingeborg bouwen hun leven op in Zweden en Sverre en Oscar en Christa blijven in Berlijn. Ze zien elkaar echter regelmatig omdat ze samen hun bedrijf opbouwen elk met hun eigen kunde.

Een deel van dit boek gaat over Harald, de oudste zoon van Lauritz en Ingeborg. Het is zijn jonge leven dat Guillou voor een groot deel gebruikt om de historische periode tussen de twee wereldoorlogen te schetsen, het interbellum. Aan de hand van zijn leven alsook het bedrijf en de levens van de broers en hun vrouwen wordt het hele klimaat geschetst waarin Hitler en zijn partij de NSDAP zijn kunnen opkomen en hoe uiteindelijk de tweede Wereldoorlog is kunnen beginnen. In die tijd bleek het ook geen pretje te zijn voor de meeste Duitsers, er was veel werkloosheid, armoede, uitbuiting, geweld en onvrede. Het was enorm boeiend om dit eens te lezen vanuit het oogpunt van de Duitse bevolking en verhelderend moet ik zeggen.

Het historische gehalte lag heel hoog in dit boek, meer dan in de twee vorige boeken. Het leek zelfs alsof het wedervaren van de broers en hun familie alleen maar in functie stonden van het vertellen van deze geschiedenis, niet alle delen hadden een soort van roman-gehalte. Het was daardoor niet altijd even boeiend, sommige stukken lazen enorm goed en vlot maar andere waren minder interessant en lazen als een geschiedenisvertelling. We kunnen wel niet anders zeggen dan dat het een wel een zeer goede en volledige beschrijving is van alle problemen waarmee de verschillende lagen van de bevolking mee te maken hadden in het Duitsland van tussen de twee oorlogen. Maar ook de verschillende gezindheden komen aan bod en dit zelfs in één familie, joden, communisten, links gezinde kunstenaars, homoseksuelen, rechtse nationalisten, ze passeren allemaal.

Tussen rood en zwart is absoluut een goed boek. De verhouding tussen feiten en fictie had echter beter gekund, de balans sloeg vaak door naar de feiten. Daardoor las het las de ene keer al wat vlotter als de andere maar je steekt er hoe dan ook veel uit op. Vooral de kijk vanuit het perspectief van de Duitse bevolking was boeiend en interessant.

Eerder: Bruggenbouwers, Dandy uit het noorden

Uitgeverij: Prometheus (2014) - 312 blz.

Oorspronkelijke titel: Mellan Rött och svart

Vertaling: Bart Kraamer

Trofee - Gaea Schoeters

Hunther White leeft voor de jacht op groot wild: in die ultieme krachtmeting met de natuur voelt hij dat hij leeft. Maar als hij naar Afrika vertrekt om een neushoorn te schieten, de laatste van de big five die hem nog ontbreekt, geeft het lot de jacht een andere wending. Zijn droom verandert algauw in een nachtmerrie die hem steeds dichter bij de duisternis in zijn eigen hart brengt. Is er nog een weg terug?

****

Gaea Schoeters omschrijft op haar website zichzelf als 'auteur, journalist, librettist en scenarist', een schrijfster in hart en nieren dus. Ze werkt als freelance-journalist voor De Standaard en is columnist en essayist voor diverse kranten en literaire tijdschriften. Ze schreef opera's en muziektheatervoorstellingen (librettist), theatervoorstellingen en waagt zich zelfs aan de poëzie en ze doceert literair schrijven aan het Ritcs (Royal Institute for Theatre, Cinema and Sound) in Brussel. Als auteur debuteerde ze met het reisboek Meisjes, moslims en motoren over de zeven maanden durende motorreis die ze in 2007 samen met fotografe Trui Hanoulle maakte door Iran, Centraal-Azië en het Arabisch Schiereiland. Ondertussen staan er al verschillende boeken op haar naam.

Schoeters heeft met Trofee een zeer beeldend verhaal geschreven met een hoog realiteitsgehalte. Het is niet zo een dik boek maar het ademt helemaal 'Afrika', alsof je er zelf bent, je voelt de hitte en je zou zomaar gaan lopen van de gevaren die er op de loer liggen. Op de achterflap lezen we 'een ode aan de wilde natuur' en dat is inderdaad wat je voelt. Er staat echter ook 'een scherpe kritiek op onze omgang met Afrika' en dat is het ook helemaal.

Hunther White is opgegroeid met het jacht gebeuren en hiervoor is vooral zijn grootvader verantwoordelijk, hij was net als Hunther nu een jager in hart en nieren. Let op de symboliek in de naam die de auteur gekozen heeft. Schoeters heeft het hoofdpersonage geweldig goed neergezet, je begrijpt helemaal hoe het zo gekomen is en waarom het jagen een prominente plaats heeft in zijn leven, je voelt het zelfs. Dit wil niet zeggen dat je daardoor begrip opbrengt, Schoeters heeft Hunther White of de jacht in het algemeen in feite, goed gekaderd in heel de problematiek. Door dit grotere plaatje te schetsen, begin je zeker na te denken en weet je dat het niet zwart-wit is, je krijgt een groter beeld van zowel de jacht als van Afrika en zijn bevolking en onze houding daartegenover.

Halverwege het verhaal is er een wending die je naar adem doet happen en vanaf dan begint de spanning te stijgen, voor Hunther White maar ook de lezer wordt er door gegrepen. Wat een plot!

Trofee is toch wel een 'ander' verhaal, het doet je nadenken over 'de jacht' en je eventueel reeds gevormde mening daaromtrent. Schoeters heeft het zeer beeldend en levendig geschreven en zuigt je mee in deze wereld. De plot heeft ze dan ook nog eens op een schitterende wijze opgebouwd zodat de spanning steeds verder stijgt. Dit boek is een rollercoaster.

Uitgeverij: Querido (2020) - 223 blz.

Koninkrijk - Jo Nesbø

Een ijzingwekkende tragedie over twee broers,

één vrouw en een nooit opgeloste moord uit het verleden

Roy Opgard heeft het afgelegen Noorse bergdorp waar hij is opgegroeid nooit verlaten, terwijl zijn jongere broer Carl zo snel hij kon naar Amerika is vertrokken. De jeugd van de broers was verschrikkelijk: hun vader was bikkelhard en hanteerde een strikt 'wij tegen de rest'-principe. Roy heeft altijd geprobeerd Carl te beschermen, maar net als iedereen in het dorp dacht hij dat zijn broer voorgoed was verdwenen - op de vlucht voor spoken uit zijn verleden.

Dan keert Carl terug, met een mysterieuze vrouw en een dubieus plan om een luxehotel bij het dorp te bouwen. Oude rivaliteiten steken de kop op en het dorp komt onder hoogspanning te staan, waarbij de broers het mikpunt worden van allerlei verdachtmakingen. Terwijl ze zich met hand en tand tegen de dorpelingen moeten verdedigen, wordt Roy ook nog eens verliefd op Carls vrouw. De gevolgen zijn niet te overzien; Roys wereld staat op instorten en hij zal moeten kiezen tussen zijn eigen familie of een toekomst waar hij nooit van durfde te dromen.

****

Jo Nesbø is voormalig profvoetballer, beurshandelaar, muzikant en sinds 1997 ook auteur. In de Harry Hole-serie zijn er tot nog toe 12 boeken verschenen maar hij heeft ook verschillende standalones geschreven zoals dit boek en enkele kinderboeken.

Het verhaal is verteld vanuit het oogpunt van Roy Opgard, de oudste van de twee broers. Iedereen in het dorp kent hem maar ook zijn broer is men niet vergeten, integendeel. Het is nogal een lijvig boek en het grootste eerste deel leest als een roman. Carl komt terug met zijn vrouw en een plan waarbij hij de hulp van het hele dorp nodig heeft. Het verleden komen we dan tussendoor te weten via de vele terugblikken van Roy. Het moet gezegd dat de vele en trage beschrijvingen van zowel het dorp en de streek de snelheid in het boek niet ten goede komt maar toch slaagt Nesbø er in om je aandacht helemaal vast te houden, je waant je zomaar ter plaatse en je krijgt een instant vakantiegevoel over de streek. De gebeurtenissen die vroeger plaatsvonden maar ook in de huidige tijd contrasteren hier echter mee, maar wel zodanig dat je helemaal meeleeft. Het leek soms wel een psychologisch boek maar dat is zeker te appreciëren.

De plot is zo opgebouwd dat je doorheen het eerste deel een beklemmend gevoel begint te krijgen en lijkt af te stevenen op een ramp. De spanning bouwt zich op en het boek ontpopt zich zowaar tot een thriller van formaat en de auteur weet er enkele serieuze verrassingen in te bouwen. Het tweede deel leest dus een pak sneller maar dit had niet gekund zonder het eerste deel. Knappe prestatie van de auteur.

Koninkrijk begint als een roman om te eindigen als een thriller en dat viel absoluut te smaken. De humorvolle manier van schrijven was daarbij zeer zeker een pluspunt.

Eerder: De sneeuwman, Headhunters, Vleermuisman, De kakkerlak, De schim, De zoon, Het pantserhart, Politie, De dorst, Het mes

Uitgeverij: De Bezige Bij (2021) - 508 blz.

Oorspronkelijke titel: Kongeriket

Vertaling: Annelies de Vroom

De snelle 800 keto - Dr. Michael Mosley

Hoe je met een combinatie van snel afvallen en mediterraan eten je gezondheid duurzaam verbetert

Michael Mosley presenteert de nieuwste wetenschappelijke inzichten om met het ketodieet snel gewicht te verliezen en je gezondheid te verbeteren.

Door veel vetten en eiwitten en zeer weinig koolhydraten te eten raak je in ketose, waarbij je lichaam vet gaat verbranden in plaats van suiker. Dit proces van 'het omzetten van de metabole schakelaar' heeft als bijkomend voordeel dat je minder honger hebt en een ketodieet relatief gemakkelijk volhoudt.

Het geheim van De snelle 800 keto is de combinatie van het ketodieet met periodiek vasten, waardoor je snel in ketose raakt terwijl je geniet van heerlijk mediterraan eten. Het stap-voor-stap-programma bevat heerlijke recepten van Clare Bailey en wekelijkse maaltijdplanners.

Dr. Michael Mosley heeft ondertussen verschillende boeken uitgebracht en is presentator van wetenschapsprogramma's, documentairemaker, journalist en uitvoerend producent en dit alles na zijn opleiding tot arts.

Mosley werd bekend met zijn documentaire Eat, Fast & Live Longer en sindsdien stelde hij zichzelf tot doel om langer te leven, jonger te blijven en gewicht te verliezen, Het 5:2 vastendieet was geboren. Maar Mosley staat niet stil en hij stelt zijn inzichten constant bij naar ervaringen van hemzelf en anderen en de recentste wetenschappelijke onderzoeken. In De snelle 800 introduceerde hij het tijdgebonden eten (intermittent fasting) samen met snel afvallen met 800 calorieën per dag. En nu past hij dit nog verder aan in dit boek door het ketodieet toe te voegen aan dit snelle afvallen, een dieet waardoor je het beter kunt volhouden. Mosley heeft duidelijk begrepen dat inzichten kunnen wijzigen en dus past hij zijn programma's aan en verbetert ze.

In dit boek benadrukt hij het belang van eiwitten (proteïnen) en besteedt hij aandacht aan de vele gezondheidsvoordelen van het combineren van periodiek vasten en in ketose gaan. De Snelle 800 keto bestaat uit drie fasen, ten eerste het snel afvallen en dit is meteen ook het meest ingrijpende deel van het programma. Hier volg je gedurende maximaal 12 weken een koolhydraatarm dieet van 800 tot 900 calorieën per dag waardoor je snel in ketose raakt en je je voorraad lichaamsvet begint te gebruiken als belangrijkste energiebron. Een kleine opmerking, Mosley wijkt hier wel af van het klassieke versie van het ketodieet, een aangepaste versie dus.

In de tweede fase volg je een 3:4-schema waarin je nog 4 vastendagen hebt en de overige drie dagen normaal eet en dus meer eiwitten en complexe koolhydraten toevoegt, dit is dan periodiek vasten (een 5:2-schema kan ook). En fase drie is dan het onderhoudsplan voor de lange termijn met het gezonde mediterrane dieet met af en toe als je het nodig acht, een vastendag.

In het boek heeft hij enkele persoonlijke verhalen van mensen verwerkt die baat hebben gehad aan dit dieetplan, je weet meteen dat dit dieet zeker niet alleen maar theorie is maar dat het wel degelijk goed werkt. Mosley legt het stap voor stap goed uit en hij heeft alles heel helder verwoord en op een boeiende manier. Het blijkt helemaal niet moeilijk te zijn om je gezondheid duurzaam te verbeteren. Hij verwijst in dit boek naar een ander boek, Eten als dieren, en ja hoor, ook dit ligt al klaar om gelezen te worden.

De snelle 800 keto is absoluut een aanrader, het biedt na zijn andere boeken en die van anderen toch nog enkele nieuwe inzichten en het inspireert om wat betreft voeding een gezonde weg in te slaan, maar ook beweging krijgt een plaatsje in dit boek, alsook het zorgen voor voldoende slaap en er zijn vele praktische tips te lezen.

Eerder Het slimmedarmendieet, Het 8-weekse bloedsuikerdieet, De snelle 800

Eerder over dit onderwerp: De voedselzandloper, Broodbuik, Het oerdieet, Hoe word je 100?, Veroudering vertragen, Maak je niet dik, Optimale immuniteit en de boeken van Dr. Servaas Bingé

Uitgeverij: Nieuwezijds (2022) - 254 blz. (inclusief recepten, bijlagen, noten en index)

Oorspronkelijke titel: The Fast 800 Keto. Eat well, burn fat, manage your weight long-term

Vertaling: Ingrid Hadders

Laatste adem - Robert Bryndza

Hij is je perfecte date. Jij bent zijn volgende slachtoffer...

Als het gemartelde lichaam van een jonge vrouw wordt gevonden in een vuilnisbak, haar nietsziende ogen puilend uit hun kassen en haar kleding druipend van het bloed, is detective Erika Foster als eerste ter plaatse. Het enige probleem: dit keer is het niet haar zaak.

Terwijl Erika vecht om een plekje in het onderzoeksteam ontdekt ze een verband tussen deze zaak en een onopgeloste moord van vier maanden eerder. Een jonge vrouw, op eenzelfde soort plek gedumpt, met vergelijkbare fatale verwonding: een doorgesneden dijbeenslagader.

Dan wordt een andere vrouw ontvoerd terwijl ze op haar date wacht. Erika en haar team moeten haar vinden voor ze het volgende slachtoffer wordt - en worden geconfronteerd met een angstaanjagend sadistisch persoon.

****

Dit is de vierde in de reeks met Erika Foster van Robert Bryndza, de teller staat nu op zeven. Ondertussen is hij ook aan een nieuwe reeks begonnen waarvan de vierde binnenkort in Nederlandse vertaling verschijnt, de Kate Marshall-serie. Bryndza is opgeleid als acteur aan de Guildford School of Acting en werkte als dusdanig verschillende jaren. Hij kende als acteur niet zo een succes tot hij een toneelstuk schreef voor het Edinburgh Festival. Zodoende maakte hij een carrière switch en legt hij zich toe op de schrijfkunst, hij schreef romantische komedies tot in 2016 zijn thrillerdebuut uitkwam. Sindsdien kent hij veel succes en verschenen zijn boeken in vele landen, enkele nominaties en prijzen vielen hem ook ten deel, hij is fulltime schrijver.

Ook nu heeft Bryndza een spannend verhaal weten te brengen dat heel vlotjes leest. Zoals het de gewoonte is in een serie kun je de terugkerende personages ook in hun privéleven volgen en dat is toch echt wel een meerwaarde. Erika moet ditmaal zelfs vechten voor haar plaats in het onderzoek omdat ze wegens wat conflictsituaties verbannen was naar een saaie kantoorbaan. Ook haar relationele leven maakt een en ander mee en zoals vaak zijn er nog wat conflictsituaties met haar meerderen.

Wie de moordenaar is van de meisjes wordt niet geheim gehouden in het verhaal, zo leren we hem en zijn beweegredenen kennen en wordt de spanning nog opgevoerd. De zoektocht van het team naar de meisjes en de dader, was interessant om te volgen, de auteur doet dit geweldig goed. Daarmee is meteen gezegd dat de plot heel erg goed in elkaar zat en je steevast nieuwsgierig was naar de volgende wending in het verhaal.

Als je kan spreken van een centraal thema in dit boek, zijn het wel de sociale media en dan specifiek de gevolgen van het posten van allerlei persoonlijks hierop en hoe gebruikers daarmee, onbedoeld misschien wel, een serieuze inkijk geven in hun private leven. Toch wel een actueel thema waar je gerust eens over mag nadenken.

Laatste adem heeft een goede plot ook al is hij niet bijster origineel en een tikje voorspelbaar. Het is echter wel zeer spannend door de goede opbouw en de lezer wordt voortdurend vastgehouden zodat het boek moeilijk weg te leggen is.

Eerder: Het meisje in het ijs, De stalker in de nacht, Donker water

Uitgeverij: Meulenhoff Boekerij (2019) - 357 blz.

Oorspronkelijke titel: Last Breath

Vertaling: Willeke Lempens

Het Warschau-protocol - Steve Berry

De zeven kostbare relikwieën  van de Arma Christi, de wapens van Christus, verdwijnen uit heiligdommen over de hele wereld. Elk relikwie vormt een toegangsticket tot een veiling waar belastende informatie over de president van Polen wordt aangeboden aan de hoogste bieder. Zowel de VS als Rusland zijn hierop gebrand, maar om totaal verschillende redenen. Cotton Malone raakt verwikkeld in een bloedige strijd tussen drie naties. De inzet is informatie die de machtsverhoudingen in Europa kan veranderen...

***

Steve Berry zet sinds 2003 elk jaar wel een thriller op zijn plank en voor zover ik het kan beoordelen, zijn het allemaal actiethrillers waarvan je de verfilming zo voor je ziet. Ook nu heeft hij een flinke portie historische feiten verweven in zijn verhaal, alleen daarom is het al bijna de moeite om zijn boeken ter hand te nemen.

Hij doet hier een groot stuk van de Poolse geschiedenis uit de doeken, we krijgen een aantal religieuze feiten voorgeschoteld en alsof het nog niet genoeg is, geeft hij nog heel wat toeristische informatie en tips, Brugge en Warschau passeren, een paar kastelen en als kers op de taart krijg je een grondige beschrijving van de Wieliczka-zoutmijn die op een boogscheut van Warschau ligt. In het nawoord schrijft Berry hoe hij het geschiedkundige onderzoek aanpakte en welke delen in het verhaal historisch correct zijn, zo goed als allemaal dus.

Het boek is een rasechte actiethriller, de moorden en achtervolgingen vliegen je rond de oren en dit alles speelt zich dan ook nog eens af in de hoogste regionen van het politieke leven, geen uitzondering in de boeken van de auteur, integendeel. En ook al zijn zijn boeken geen psychologische hoogstandjes, toch slaagt hij er in om zijn personages enige diepgang mee te geven en niet alleen de protagonist dus.

Een actiethriller, je moet dus niet te nauw kijken of teveel verwachten van de geloofwaardigheid van het actiegebeuren, originaliteit is hier zeker geen prioriteit geweest en verrassende plotwendingen ook niet. Liefhebbers van veel actie komen hier beslist aan hun trekken.

Het Warschau-protocol is geen origineel of verrassend boek. Er is een goede balans tussen de historische feiten en het fictieve verhaal, Steve Berry is er in geslaagd om beiden netjes te verweven. Meer moet je echter niet verwachten, het is gewoon een goed boek, houden van actie is wel noodzakelijk.

Eerder: De Alexandrië connectie, Het Venetiaanse bedrog, Het geheim van de kathedraal, De Lincoln mythe

Uitgeverij: De Fontein (2022) - 369 blz.

Oorspronkelijke titel: The Warsaw Protocol

Vertaling: Gert-Jan Kramer

In Polen lag een sjtetl - Max Gross

Verscholen in het bos ligt een Joods stadje dat door de rest van de wereld vergeten is. Tot nu.

Het Joodse plaatsje Kreskol lag een eeuw lang verstopt in de bossen van Polen. Het bleef gespaard tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust is voor de inwoners een onbekend begrip. Totdat Pesje Lindauer na haar scheiding opeens verdwijnt. Jankl Lewinkopf wordt eropuit gestuurd om Pesje te zoeken en waagt zich buiten de veilige grenzen van Kreskol. De buitenwereld reageert eerst ongelovig op Jankls afkomst en verhaal, maar algauw is zijn woonplaats nationaal nieuws. Het brengt verdeeldheid in het eens zo vredige stadje: moeten ze de veranderingen omarmen of op de oude voet verder leven? En wat is er met Pesje gebeurd?

Max Gross werpt in zijn debuutroman een humoristische en maatschappijkritische blik op de modernisering van het leven. Hij vertelt een intrigerend verhaal over wat er gebeurt als een stadje door de geschiedenis is overgeslagen en geconfronteerd wordt met de moderne wereld.

****

Max Gross werkte 10 jaar voor The New York Post voor hij hoofdredacteur van de Commercial Observer werd. Hij heeft Joodse roots maar groeide op in een volledig seculiere omgeving. Toch wekte het Jodendom zijn interesse en na zijn college ging hij een jaar naar Israël waar hij deelnam aan het Arad Arts Project in de Negev woestijn, een plaats voor beeldend kunstenaars, muzikanten, schrijvers, dansers en choreografen van over de hele wereld. Terug thuis begon hij te schrijven over het Jodendom en leerde hij Joodse samenlevingen kennen. In Polen lag een sjtetl is zijn debuutroman.

Een sjtetl of shtetl is Jiddisch en er wordt een dorpje of stadje met een breed vertegenwoordigde orthodox-joodse gemeenschap mee aangeduid en de term heeft zijn oorsprong in Centraal-Europa, met name Polen. Ook vandaag zijn er nog shtetls in Amerika en Israël, daar wordt de term vaak ook door seculiere joden gebruikt om op negatieve wijze te verwijzen naar orthodox-joodse wijken in Israëlische steden.

Max Gross heeft toch wel een uitzonderlijk onderwerp gekozen, een dorpje dat een eeuw onopgemerkt blijft en helemaal afzijdig van de wereld en maatschappij leeft en waar alle grote geschiedkundige gebeurtenissen aan voorbij gaan. Totdat een gebeurtenis in het dorpje hun doet besluiten om toch naar 'Smolskie' te gaan, Jankl Lewinkopf een paria in de gemeenschap lijkt hiervoor de meest geschikte kandidaat. Door de ogen van deze Jankl schetst Gross een beeld van onze huidige samenleving en dat is soms best wel confronterend.

De kleinburgerlijke mentaliteit waarvan elke samenlevingsvorm wel last van durft hebben, viel mij vooral op en de onverdraagzaamheid en vooringenomenheid. Het contrast met de naïviteit en natuurlijkheid van een dorp dat niet gevormd is of belast met historische feiten en gebeurtenissen is groot en stemt zeker tot nadenken. Het antisemitisme krijgt een ruime plaats toebedeeld en het wordt duidelijk dat we hiervan nog niet af zijn, zelfs niet na de Holocaust. Je zou nu toch denken dat mensen lessen trekken uit het verleden maar niet dus, deze boodschap komt duidelijk over bij het lezen van dit boek.

De auteur heeft boeiende personages gebracht doorheen dit verhaal en stuk voor stuk versterken ze de kracht van het boek. Maar tegelijk verluchtigen ze het verhaal ook, de manier waarop ze worden neergezet, werkt soms wel even op de lachspieren maar evengoed sluit je ze in je hart, of juist niet.

Als je de termen en namen in dit boek hoort of liever leest, krijg je een instant sprookjes-gevoel en ik moet zeggen dat het verhaal er soms wel wat van weg heeft. Het maakt dat het boek echt wel heel vlot leest. Er zijn doorheen het boek best wel wat verhalen die apart te lezen zijn zelfs maar toch deel van het boek uitmaken.

In Polen lag een sjtetl is een zeer goed boek dat inhoudelijk tot nadenken stemt en daarnaast ook een tof verhaal is om te lezen. Langs de ene kant is het een bijna sprookachtig verhaal maar langs de andere kant is het ook een tragisch verhaal, een samenleving die het goed heeft of meestal toch wordt door bemoeienissen van buitenaf in de vernieling geholpen, dat klinkt toch op zijn minst triest. Spontaan denk ik dan aan al die andere volkeren die verdwenen zijn of opgeslokt werden doorheen de menselijke geschiedenis. Max Gross heeft een prachtig boek en verhaal geschreven en het is een dikke aanrader.

Uitgeverij: Signatuur (2021) - 465 blz.

Oorspronkelijke titel: The Lost Shtetl

Vertaling: Anna Liverstro

De paarse engel - Era Richmen

Na zijn laatste missie neemt geheim agent Jim Matteos een aantal maanden vrij om zaken uit zijn verleden te verwerken en na te denken over zijn toekomst. Aan zijn verlof komt abrupt een einde wanneer Jorge Herreira, een berucht drugscrimineel, op spectaculaire wijze uit de zwaarbewaakte San Quentin staatsgevangenis in San Francisco ontsnapt. Herreira dreigt met een actie waarbij Amerika zich moet voorbereiden op talloze slachtoffers. Met een controversieel plan slaagt Jim erin door te dringen tot Herreira's organisatie. Hij ontmoet de vrouwelijke rechterhand van de drugscrimineel en probeert via haar achter het snode plan van Herreira te komen. Tot Jims grote ontzetting brengen zijn ontdekkingen hem niet alleen dichter bij de drugscrimineel, maar ook bij een verschrikkelijke gebeurtenis uit zijn eigen verleden.

***

Era Richmen is het pseudoniem van Eric Bakker en hij debuteerde in 2011 met Het Dubai ultimatum, De paarse engel is het vierde en meest recente boek. Dit is echter het eerste boek dat hij alleen schreef, de vorige drie schreef hij samen met Herman Zandstra, na het beëindigen van hun samenwerking bleef Bakker wel gebruikmaken van dit pseudoniem. Na het gymnasium begon Eric Bakker te werken in de vastgoedsector in verschillende management- en directieposities bij gerenommeerde organisaties, ondertussen heeft hij zijn eigen onderneming in deze sector. Bakker heeft in 2009, naast een studie aan de Nyenrode Business Universiteit, ook zijn MBA (Master of Business Administration) afgerond.

Jim Matteos maakte in het vorige boek De Saraceense samenzwering, reeds zijn opwachting. De auteur vond echter dat hij nog niet klaar was met dit personage en hem zeker nog verder kon uitdiepen. Aangezien ik dit boek nog niet gelezen heb, kan ik zelf hier niet veel over zeggen, De paarse engel is mijn kennismaking met de auteur. Maar dat Jim een levensecht personage is, kan ik zeker beamen, Richmen heeft een zeer realistische schrijfstijl op een manier zoals je die niet zo vaak tegenkomt, de dialogen lijken uit het leven gegrepen.

Het verhaal is opgebouwd rond de drugsproblematiek, in het vorige boek werd dit kort aangestipt doordat Jims broer Stan een drugsverleden heeft en Jim zich hiervoor toch enigszins schuldig voelt, had hij hem niet beter kunnen helpen? Daardoor stort Jim zich nu in een heel erg gevaarlijk undercover-avontuur waaraan ook zijn vriendin niet ontsnapt. De plot zit heel knap in elkaar en heeft toch wel wat verrassende wendingen. Je zou er zomaar een geweldige actiefilm van kunnen maken, je ziet het zo gebeuren.

Het is beslist een spannend verhaal en toch bekruipt je een gevoel dat het toch niet allemaal klopt. Het gemak waarmee Matteos infiltreert, klinkt zeer ongeloofwaardig, een undercover operatie is een job apart die heel wat kennis en voorbereiding vergt en de vlotte manier waarop afspraken worden gemaakt en alles verloopt, strookt hier niet mee. De personages blijven trouwens ook vlak, er is weinig of geen uitdieping, op zich hoeft dit geen probleem te zijn in een actiethriller maar aangezien hier het verleden toch een grote rol speelt, had dit beter gekund.

De paarse engel is een goed verhaal dat zeker spannend is maar langs de andere kant diepgang mist. En ook al is de plot niet helemaal realistisch, de schrijfstijl is dit dan weer wel. Een gewoon goed boek dat je zeker kan entertainen.

Uitgeverij: LetterRijn (2022) - 323 blz.

Optimale immuniteit - Dr. Rudy Proesmans

Hoe kunnen we ons zo sterk mogelijk maken tegen virussen en bacteriën?

Wacht niet op het vaccin, maak je nu sterk tegen het coronavirus

In dit boek neemt dokter Rudy Proesmans je mee op ontdekkingstocht door het vernuftige stelsel dat ons immuunsysteem is. Hoe werkt het precies? Hoe kun je het versterken? Hoe kun je door een andere manier van eten en bewegen een immens verschil maken tussen ziek worden en gezond blijven? Wat is het verband tussen voeding, inflammatie en gezonde darmen? Welke rol spelen extra vitaminen en mineralen (zoals vitamine C en D, en zink)?

Als voedingsarts pleit dr. Proesmans voor een natuurlijke manier van eten en meer respect voor de natuur. Want precies doordat de mens het ecologisch systeem heeft ontwricht, komen steeds meer gevaarlijke virussen op ons af. En doordat we niet meer natuurlijk en gezond, maar vooral goedkoop en veel willen eten, brengen we niet alleen onze eigen gezondheid, maar ook die van de aarde zelf steeds meer in gevaar.

Dr. Rudy Proesmans: 'Ik grijp in feite terug naar de wortels van de geneeskunde. Voeding en beweging vormen de basis van onze gezondheid. Naar die eenvoud moeten we terug.'

Dr. Rudy Proesmans studeerde in 1985 af als arts en volgde daarna in Amerika de opleiding nutritional and preventive medicine. Hij praktiseert als orthomoleculair arts en concentreert zich vooral op cardiovasculaire aandoeningen, complementaire kankertherapie, kankerpreventie, de behandeling van chronische vermoeidheid en antiaging. Zijn eerste boek Optimaal gezond zonder medicijnen werd een regelrechte bestseller.

Proesmans heeft dit boek geschreven in de loop van 2020, het eerste corona jaar en van daaruit start hij dan ook en hij haalt regelmatig dit virus aan in zijn boek. Het immuunsysteem staat centraal en met dit boek wil hij duidelijk maken dat we er alle belang bij hebben om ons immuunsysteem te versterken om zo bacteriën en virussen zoals dus SARS-CoV-2 de baas te blijven. Dit behandelt hij in het eerste deel van het boek 'Een sterk immuunsysteem is de basis van een goede gezondheid'.

Het tweede en meteen grootste deel behandelt 'De pijlers van een optimaal werkend immuunsysteem'. Het is meteen duidelijk dat voor dr. Proesmans gezonde voeding de basis is en het allerbeste medicijn blijft om zowel gezond te worden als te blijven, zoals Hippocrates trouwens eeuwen geleden al wist. Hij heeft het over de verschillende soorten voedingsmiddelen en legt uit waarom ze wel of niet goed voor je zijn. Hij heeft het verder nog over maagzuurremmers, voedselallergieën en -intoleranties, welke supplementen kunnen bijdragen tot een optimale gezondheid en als laatste de invloed van je levensstijl op je afweersysteem. Proesmans legt al deze facetten duidelijk en boeiend uit maar als hij het over de supplementen heeft, wordt het wel even droge kost, je kan natuurlijk gerust je prioriteiten even bijstellen tijdens het lezen.

Het laatste en zeer korte deeltje is getiteld 'Screenen en vaccineren is slechts een klein onderdeel in de preventie van ziekten' en hij legt hier uit wat vaccins zijn en hoe ze werken.

Als je een besluit mocht willen trekken uit dit boek, is het wel dat het belangrijkste in gezondheidszorg preventie zou moeten zijn. De klassieke geneeskunde richt zich voornamelijk op het genezen van reeds zieke mensen en dan vaak ook nog alleen op symptoombestrijding. Proesmans maakt hier echter duidelijk dat we zelf veel kunnen doen om te zorgen dat we niet ziek worden en als we dan toch ziek zijn nog middelen kunnen inzetten om weer gezond te worden.

Optimale immuniteit van dr. Rudy Proesmans is zeker een aanrader, als je al wat thuis bent in de materie lees je niet veel nieuws en is het een goede opfrisser, maar anders is het een goed begin om je te informeren, zeker omdat hij vanuit het zeer actuele corona-virus vertrekt om inzicht te geven in wat we zelf kunnen doen voor onze gezondheid.

Eerder: Onder het label 'non-fictie' vind je nog enkele boeken hieromtrent zoals o.a. van Michael Mosley, Servaas Bingé, William Cortvriendt of Kris Verburgh.

Uitgeverij: Manteau (2021) - 206 blz.

Serena - Ron Rash

Het pasgetrouwde stel Pemberton vertrekt in de jaren twintig vanuit Boston naar de bergen van North Carolina om daar fortuin te maken in de houthandel. Serena dwingt meteen respect af door haar kennis van zaken en haar keiharde optreden binnen het houtkamp. Samen zwaaien de Pembertons er de scepter en ze rekenen hardhandig af met diegenen die zich niet houden aan de wetten van het kamp.

Hun gepassioneerde relatie begint echter barsten te vertonen wanneer blijkt dat Serena geen kinderen kan krijgen. Haar man moet er alles aan doen om zijn onwettige zoon Jacob te beschermen tegen Serena's wraakzucht.

****

Ron Rash, geboren en getogen in de Appalachen in South Carolina, is schrijver en hoogleraar cultuurgeschiedenis van de Appalachen aan de Western Carolina University. Hij schreef diverse dichtbundels, korte verhalen, kinderboeken en romans. Met zijn vierde boek Serena brak hij wereldwijd door en bij De Geus verschenen er nog twee boeken van hem in Nederlandse vertaling. Rash heeft diverse prijzen gewonnen voor zijn boeken en Serena werd ook verfilmd met Jennifer Lawrence en Bradley Cooper.

Met dit boek heeft hij zeer treffend de tijdsgeest van de jaren twintig in de berggemeenschappen weergegeven en dan specifiek van het werken in een houtbedrijf. Het werk was absoluut niet zonder gevaar, integendeel zelfs, je had een grote kans om een of ander voor te hebben en zelfs je leven te laten. Als je dat nu leest, lijkt dit absurd, wat een tijd! Rash ruimt ook tijd om het over de politieke spelletjes te hebben die bij dit werk komen kijken, geldelijk gewin, macht en corruptie lijken wel de standaard, en de enkelingen die zich hier niet naar voegen zijn hun leven ook al niet zeker.

Dit verhaal speelt zich een eeuw geleden af en er was absoluut nog geen sprake van klimaat- en natuurproblemen, de houtkap werd uitsluitend vanuit een werk verschaffend oogpunt bekeken en werkgevers wilden er alleen maar rijk mee worden, dit alles zonder aandacht voor de natuur. Zelfs toen was dit voor sommigen toch ook al een aandachtspunt, er werd gelobbyd om natuurparken te creëren.

De auteur heeft dit alles verwerkt in een enorm meeslepend verhaal dat gaandeweg zelfs spannend was, hij is werkelijk een krachtig verteller. Waar ik van schrok was hoe door de werkgevers werd omgegaan met de gevaarlijke omstandigheden waarin de arbeiders moesten werken, die onverstoorbaarheid en zelfs onverschillige houding is stuitend. En niet alleen dit, het gemak waarmee ze een leven beëindigden en dit zelfs voor onzinnige redenen, is onbeschrijfelijk, als je al enige sympathie had voor deze werkgevers en machthebbers, verdween die als sneeuw voor de zon. Wat een harde tijden! Af en toe temperde de auteur dit door de empathie te beschrijven die de werknemers onder elkaar hadden, maar rozengeur en maneschijn was het daar absoluut ook niet altijd.

Serena is een boek dat een diepe indruk nalaat. Inhoudelijk was het boeiend om over deze ruige tijd te lezen, zowel over de samenleving en de houthakkerscultuur als de natuur maar beiden toch ook met een bepaalde schoonheid. Daarnaast was het een zeer verhalend boek dat na een trage start en de herhalingen tussendoor zeer vlot las en hoe langer hoe spannender werd. Ron Rash is een rasverteller.

Uitgeverij: De Geus (2010) - 415 blz.

Oorspronkelijke titel: Serena

Vertaling: Anneke Bok en Nan Lenders

De rest van ons leven - Els Beerten

Fredo Santoro migreert als kleine jongen van Italië naar Engeland. Daar groeit hij op in een warme Italiaanse gemeenschap van kappers en ijsverkopers, tot de Tweede Wereldoorlog uitbreekt en Mussolini de kant van de Nazi's kiest. Italianen worden in Engeland plots verdacht en de regering geeft opdracht alle mannen te deporteren. Fredo verstopt zich en ontsnapt aan de razzia's, maar zijn vader niet.

Fredo is verloren na de dood van zijn vader, en duikt onder op het Engelse platteland, waar hij verliefd wordt op Penny. Als Penny’s verloofde terugkomt van het front, moet Fredo opnieuw vertrekken. Hij belandt in het arme zuiden van Italië, waar hij schoorvoetend de ware liefde vindt en zich ontfermt over een jongen wiens ouders in België in de mijnen werken.

Een verhaal over groeien, met alles wat daarbij hoort: missen, zoeken, een thuis vinden.

***

De Vlaamse Els Beerten studeerde Germaanse filologie in Leuven met als studierichting Nederlands en Engels en daarna volgde ze nog twee jaar les aan de Toneelacademie in Maastricht. Daar stimuleerde een docent haar om boeken te schrijven en les te gaan geven en beiden doet ze. Ze doceert Engels, Nederlands en Creatief Schrijven en in 1987 debuteerde ze met haar eerste boek Scènes. Ze schrijft boeken voor kinderen en jongeren maar deze laatsten zijn zeker ook voor volwassenen interessant. Haar werk werd al meerdere malen bekroond en vertaald.

De vorige twee boeken die ik van haar las waren echt Vlaamse romans, ze speelden zich af in onze contreien en waren heel erg herkenbaar. Dit boek is anders, het is de Italiaan Alfredo die we hier enkele decennia volgen vanaf zijn geboorte. De link met België is de immigratie van de vele Italianen die hier in de mijnen komen werken maar daarover gaat het boek niet. Het eerste deel is een beetje een kennismaking met Fredo's familie in het Noorden van Italië en daarna het leven in Engeland van 1920 tot na de tweede Wereldoorlog. In het tweede deel keert hij terug naar Italië maar ditmaal naar het zuiden, naar de woonplaats van Luigi, zijn vriend die hij tijdens de oorlog leerde kennen.

Beerten heeft enkele grote geschiedkundige gebeurtenissen verwerkt in dit boek, zoals de Grote Oorlog, de Spaanse griep, immigratie en WO II. Het boek beslaat dan ook meer dan 40 jaar en dat is veel op zo weinig pagina's, ze gaat er dan ook in vogelvlucht over. Aangezien ze het verhaal zo goed als alleen chronologisch vertelt, kan dit ook niet anders maar daardoor voelt de lezer zich wel minder betrokken bij het verhaal en was het niet altijd even boeiend. Langs de andere kant slaagt Beerten er echter wel in om alles wat gezegd dient te worden, kernachtig te verwoorden zonder uitweidingen of overbodig woorden of zinnen, alles wat ze schrijft heeft betekenis.

En dan was er nog een opvallende stijlconstructie in het boek, waar in deel 1 Fredo aan het woord is en hij steeds de ik-persoon is, verandert dit plots in het tweede deel van het boek, hier is Vito aan het woord als 'ik', het duurde even voor ik deze verandering begrepen én verwerkt had. De bedoeling hiervan is me nog altijd niet duidelijk, het leken me daardoor eerder twee verhalen verwerkt in 1 boek. De constructie van de plot is een keuze geweest die mij niet aansprak, ik miste dus de eenheid of continuïteit in het verhaal. Nog even melden ook dat er vele hoofdstukken in het boek zijn, hoofdstukjes eigenlijk, ze zijn immers allemaal heel erg kort.

Dat Beerten kan schrijven, is echter wél duidelijk, het boek leest soepel en haar taalgebruik is fenomenaal goed. En ondanks het feit dat het verhaal een grote tijdspanne beslaat in een toch kort verhaal, waren de tijdsovergangen goed en vlot verwerkt op een natuurlijke manier, het voelde nergens geforceerd.

Plotsgewijs viel dit boek me wat tegen, nog altijd weet ik niet goed waar dit boek nu eigenlijk over ging, ook de titel heb ik niet meegekregen doorheen het verhaal, zelfs niet in het hoofdstukje dat ook zo getiteld is. Maar het is nu ook weer niet zo dat ik het met tegenzin lag, integendeel, Beerten heeft me kunnen vasthouden en het boek laat toch een zekere indruk na. De rest van ons leven is een boekje dat er zeker mag zijn.

Eerder: Allemaal willen we de hemel, Eén mens is genoeg

Uitgeverij: Querido (2022) - 303 blz.

De nachtegaal - Johanna Mo

Toen Hanna Duncker negentien jaar oud was, werd haar vader veroordeeld voor moord. De schaamte en verwarring zorgden ervoor dat ze van het eiland Öland wegvluchtte en ergens anders een nieuw leven opbouwde. Pas zestien jaar later, na het overlijden van haar vader, keert ze terug naar haar geboortedorp, om aan het werk te gaan als rechercheur bij de politie van Kalmar, aan de andere kant van de zeestraat.

Op haar eerste dag wordt ze samen met haar partner Erik Lindgren naar een plaats delict op Öland gestuurd waar het lichaam van een vijftienjarige jongen is aangetroffen. De jongen blijkt de zoon van haar jeugdvriendin te zijn. De zaak trekt de aandacht van veel bewoners, die Hanna's terugkeer niet allemaal waarderen, getuige de dreigende, anonieme telefoontjes die ze krijgt. Wat is er precies aan de hand op het eiland?

***

Johanna Mo groeide op in Kalmar, een van de oudste steden van Zweden en een badplaats die het vasteland verbindt met het eiland Öland door de zes kilometer lange Ölandbrug. Het is meteen ook de plaats waar het verhaal zich afspeelt. De auteur werkte de afgelopen jaren als freelanceredacteur, vertaler en boekrecensent en nu is ze inmiddels aan haar derde boek toe in de Eilandmoorden-reeks met rechercheur Hanna Duncker in de hoofdrol. De nachtegaal is haar Nederlandstalige thrillerdebuut.

In haar nawoord schrijft ze dat een ervaring uit haar tienerjaren – de moord op een taxichauffeur en de betrokkenheid daarbij van de vriend van haar zus – haar inspiratiebron was voor het schrijven van de misdaadserie. Ze stelde zich vragen als 'Wat brengt iemand ertoe om te doden? Hoe beïnvloedt de moord de mensen eromheen? Zowel de mensen rond het slachtoffer als die rond de dader.' Deze vragen heeft ze verwerkt in het boek, de vader van Hanna Duncker werd immers veroordeeld voor moord en de gevolgen zijn daar nu zestien jaar later nog zichtbaar van. Een onderwerp dat niet zo vaak in de aandacht komt maar geweldig interessant is, het geeft het verhaal een diepere basis.

Het verhaal is chronologisch geschreven en geeft de dagen weer vanaf de moord, de dagen van het onderzoek tot de ontknoping, en tussendoor zijn er flashbacks naar De laatste dag, de dag tot aan Joel's dood. Het onderzoek vordert, op het gemakske, we leren de verschillende personages kennen en het wordt zo langzamerhand duidelijk dat er wel wat meer aan de hand is. Johanna Mo is er zeker in geslaagd om de lezer te laten meeleven en -voelen, zowel met het slachtoffer en de familie als met Hanna.

Spannend was het verhaal echter niet op enkele momentjes na. Het boek moet het hebben van de ontwikkelingen in het onderzoek maar dat durft al eens te stokken. Er wordt veel aandacht besteed aan het hoofdpersonage maar ook de andere personages krijgen psychologische duiding. Het maakt wel dat het verhaal zich op een rustig tempo ontwikkelt en je niet echt in het verhaal komt. Het blijft wat afstandelijk. De ontknoping was daarentegen dan weer wel verrassend.

De nachtegaal is een goed debuut en je ziet duidelijk het groeipotentieel. Ook al kon de spanningsboog beter en is er aan de plotwendingen nog wat werk, het verhaal en het onderwerp zijn zeker te pruimen. En ondertussen ben ik toch benieuwd naar de verdere evolutie van het hoofdpersonage.

Uitgeverij: HarperCollins (2021) - 395 blz.

Oorspronkelijke titel: Nattsångaren

Vertaling: Edith Sybesma