Zuid-Frankrijk, 1539. Bertrande de Rols is elf als ze wordt uitgehuwelijkt aan Martin Guerre. Het is een tegemoetkoming in de langlopende vete tussen twee Franse plattelandsfamilies. Bertrande kent hem pas twee dagen, maar ze weet dat ze voor de rest van haar leven 'de vrouw van Martin Guerre' zal zijn.
Op een dag deelt Martin plots mee dat 'hij een tijdje weg moet'. Acht jaren gaan voorbij totdat hij eindelijk terugkeert. Hoe, vraagt zich Bertrande af, kan ik zeker zijn dat deze man wel dezelfde is als degene die mij acht jaar geleden verliet? Hij is sympathiek, rustiger dan vroeger, goed voor zijn familie en werknemers. En als die man Martin niet is, doet dat dan af aan het geluk dat Bertrande bij hem heeft gevonden?
De vrouw van Martin Guerre vertelt een waargebeurd verhaal over een opzienbarend proces en onderzoekt tegelijkertijd of geluk gebaseerd op een leugen achteraf geen geluk meer is of mag zijn.
****
De Amerikaanse Janet Lewis (1899 – 1998) gaf les aan universiteiten, schreef enkele romans en libretti maar vooral veel poëzie. Het bekendst werd ze met haar drie romans die gebaseerd zijn op historische rechtszaken en De vrouw van Martin Guerre uit 1941 is daarvan de bekendste en het eerste vertaalde werk van haar in het Nederlands. Het boek werd trouwens twee keer verfilmd, in 1982 als Le Retour de Martin Guerre en in 1993 als Sommersby met Richard Gere en Jodie Foster in de hoofdrollen. Een tweede boek van deze trilogie is vorig jaar in Nederlandse vertaling verschenen.
Doorheen het boek krijg je een beeld van het leven op het platteland in de 16e eeuw in het zuiden van Frankrijk in de Pyreneeën. Het geloof speelt er een heel erg grote rol, huwelijken worden gearrangeerd en er wordt hard gewerkt. Bertrande heeft het niet gemakkelijk op het landgoed van haar schoonfamilie waar ze verplicht is te wonen na haar huwelijk. Haar schoonvader domineert over zowel het personeel als de familie en zelfs haar man, hij blijft immers een 'kind' van zijn vader in de toenmalige opvattingen. Hij pikt dit echter niet meer en verdwijnt op een dag, een plan dat hij mét Bertrande gesmeed had maar die ene week zoals de bedoeling was, werd uiteindelijk 8 jaar.
De vrouw van Martin Guerre is een heel dun boekje maar de auteur is er toch in geslaagd om de leefwereld in die tijd zeer realistisch te schetsen en ook het hoofdpersonage Bertrande staat er. Na de terugkeer van Martin vindt er bij haar een strijd plaats tussen haar gevoelens voor de toch wel opmerkelijk veranderde Martin en haar extreem religieuze opvattingen, ze moet een keuze maken, kiest ze voor eerlijkheid of voor haar gezin?
Dat dit verhaal op historische feiten gebaseerd is, maakte een grote indruk op mij. Lewis heeft er een heel erg goed en zelfs spannend verhaal van gemaakt met veel aandacht voor zowel de historische context en de plaats van de vrouw in de toenmalige samenleving als het hoofdpersonage Bertrande met al haar persoonlijke en morele twijfels en zelfs wroeging. Het boek is zowat 80 jaar geleden geschreven en toch doet het nog steeds hedendaags aan. Tussendoor en ongemerkt bijna zijn er zelfs ook nog wat spirituele gedachten te lezen, een boek dat zijn tijd waarlijk ver vooruit is.
Uitgeverij: Cossee (2020) - 171 blz.
Oorspronkelijke titel: The Wife of Martin Guerre (1941)
Vertaling: Paul van der Lecq
Geen opmerkingen:
Een reactie posten