Wat bomen ons vertellen - Valerie Trouet

Een geschiedenis van de wereld in jaarringen 

Wat als de verhalen van bomen en mensen nauwer met elkaar verwant zijn dan we denken?

Als je wilt weten hoe oud een boom is, moet je zijn ringen tellen. Maar die jaarringen kunnen je veel meer vertellen dan dat. Dendrochronologie, de wetenschappelijke studie van jaarringen, levert een niet te onderschatten bijdrage aan ons begrip van de klimaatgeschiedenis van de aarde, de invloed ervan op de menselijke beschavingen in de afgelopen tweeduizend jaar en de complexe interactie tussen mens en natuur.

In dit meeslepende boek neemt topwetenschapper Valerie Trouet je mee op een reis rond de aarde, van haar lab in Arizona tot afgelegen dorpen in Afrika en radioactieve bossen in Rusland. Aan de hand van verrassende verhalen - zoals hoe zonnevlekken piraten beïnvloeden, het geheim achter het imperium van Dzjengis Khan, het verband tussen de Egyptische farao's en vulkanen, ja zelfs de rol van olijven in de val van het Romeinse Rijk - laat ze zien hoe de studie van bomen ons ontzettend veel kan leren over de mens, zijn geschiedenis en zijn toekomst.

Toen Valerie Trouet in 1998 voor haar masterstudie bio-ingenieur een onderzoeksproject moest kiezen, belandde ze in Tanzania om daar onderzoek te doen naar boomjaarringen en sindsdien is ze verknocht aan de dendrochronologie, de boomtijdkunde. In 2004 behaalde ze haar doctoraat (PhD) aan de KULeuven. Wereldwijd wordt ze erkend als een van de topexperts, ze is verbonden aan het Laboratory of Tree-Ring Research van de University of Arizona (VS) en publiceerde eerder onder meer in Nature en Science. Wat bomen ons vertellen verscheen dit jaar, het belandde in de top van de non-fictie boeken en won de Jan Wolkers Prijs voor het beste Nederlandstalige natuurboek.

De wetenschappelijke discipline, dendrochronologie, is niet erg bekend, Trouet had er zelf ook nog nooit van gehoord voor ze haar proefschrift moest kiezen. Ondertussen bestudeert ze al meer dan twintig jaar de klimaatverandering aan de hand van jaarringen van bomen. Daarvoor bemonsterde ze tijdens haar talloze tochten in verschillende continenten vele bomen en verzamelde zo vele boorkernen en boomschijven. Dendrochronologie heeft zich ondertussen ontwikkeld tot een van de belangrijkste instrumenten om de complexe interacties tussen bossen, mensen en het klimaat te bestuderen. 

Dit boek is toegankelijk voor iedereen, Trouet vindt dat er voor wetenschappers een belangrijke taak is weggelegd om bevindingen en ontdekkingen wereldkundig te maken, ook voor het bredere publiek. Haar boek is dan ook een avontuur en een gevarieerde inwijding in de geschiedenis, ik las alleszins vele verrassende en boeiende dingen.

Dat de opwarming van de aarde en de klimaatveranderingen geen fabeltjes zijn, heeft de dendrochronologie ondertussen bewezen en dit door de reconstructie van het klimaat doorheen de eeuwen. De leefbaarheid van onze planeet komt sinds half vorige eeuw steeds meer en meer in het gedrang en door het verleden te bestuderen, kan de wetenschap een bijdrage leveren voor de toekomst ervan. Dat is alleszins de ambitie van Valerie Trouet en haar collega's in de dendrochronologie.

Wat bomen ons vertellen is een heel erg interessant en boeiend boek dat je nieuwsgierigheid alleen nog maar aanwakkert. Ik kan het alleen maar aanbevelen.

Voor meer informatie: De Tijd interviewde Valerie voor haar Ontbijt met De Tijd reeks en haar website.

Uitgeverij: Lannoo (2020) - 296 blz. (266-296 playlist, boomsoorten, lectuur, verklarende woordenlijst, bibliografie, dankwoord, register)

Oorspronkelijke titel: The History of the World Written in Rings

Vertaling: Fred Hendriks

Waar is ze? - Alex Marwood

Ze zeiden dat het meisje 's nachts verdween. Ze logen

"Sorry voor deze groepsmail, maar ik heb jullie hulp hard nodig. Mijn peetdochter, Coco Jackson, is in de nacht van zondag op maandag verdwenen uit het vakantiehuis van haar ouders in Bournemouth. Opeens was ze er niet meer. Coco is drie jaar oud."

Als Coco, een van een tweeling, tijdens een familieweekend verdwijnt, ontstaat er een mediahype. Haar ouders zijn vermogend en invloedrijk, net als iedereen met wie ze op vakantie waren dat weekend aan zee. Wat is er echt met Coco gebeurd?

Twaalf jaar later komt het gezelschap weer bij elkaar voor een begrafenis. Coco's vader is overleden en de onderhuidse spanning is voelbaar. De donkerste geheimen worden langzaam blootgelegd...

**

Alex Marwood is het pseudoniem van Serena Mackesy, een Brits auteur en journalist. Ze studeerde Engelse literatuur aan het Manchester College in Oxford en werkte daarna op verschillende kantoren, als leerkracht en zelfs als deur-aan-deur verkoper tot ze als interim bij The Independent verzeild raakte, daar zette ze haar eerste schrijversstappen, filmbeschrijvingen op de weekend TV pagina's. In 1999 publiceerde ze haar eerste roman, een comedy en er volgenden er nog drie. Toen besloot ze het roer om te gooien en schreef ze onder de naam Alex Marwood haar eerste psychologische thriller, Waar is ze? is haar derde.

Het boek begint heel origineel met de mail en enkele getuigenverklaringen en dan gaat het boek van start. Het is opgebouwd aan de hand van twee verhaallijnen, vooreerst is er het bewuste weekend waarin Coco verdween, de verschillende spelers krijgen hierin hun verhaal in het gebeuren. Twaalf jaar later krijgt Milly, een dochter uit het eerste huwelijk van Coco's vader, het nieuws dat hij is overleden. Beide verhaallijnen verweven zich vakkundig, Marwood heeft dit schitterend vormgegeven, je moet wel alert zijn, de verhoudingen tussen de verschillende personages liggen nogal ingewikkeld en zijn niet expliciet uitgelegd. Mooie opbouw en ook heel goed geschreven.

Na de goede start van dit boek ging het verhaal daarna in dalende lijn, het werd steeds minder en minder boeiend en het verhaal vertraagde enorm. Het was toch wel een opgave om verder te lezen voor mij, het lukte me net na enige twijfel. Er was geen spanningsboog, de plot werd hoe langer hoe voorspelbaarder en mijn interesse begon serieus te tanen, het einde zag je dan ook nog eens van ver aankomen.

Alex Marwood heeft me met haar verhaal niet kunnen overtuigen, ze was anders wel goed gestart en heeft een vlotte schrijfstijl maar als spannend boek schoot het absoluut tekort. Spijtig. Het boek heeft het wel in zich om er een Hollywoodachtige en decadente film van te maken.

Uitgeverij: Meulenhoff Boekerij (2017) - 395 blz.

Oorspronkelijke titel: The Darkest Secret

Vertaling: Mariëtte van Gelder

Totdat het voorbij is - Tommy Wieringa

Op een vrijdagmorgen vroeg in de mooiste maand van het jaar werd Tommy Wieringa voor de tweede keer vader. De geboorte van zijn dochters veranderde zijn kijk op de wereld en zijn gevoel van geluk. Bij de geboorte van een kind dien je in de eerste plaats man en vader te zijn, heet het, maar toen hij zichzelf de volgende ochtend om zes uur weer achter zijn werktafel vond, ontdekte hij dat hij altijd schrijver blijft. 'Niet het plichtsbesef maar omdat ik toch wakker was en toch niks anders te doen had.' Het vaderschap brengt Tommy Wieringa prachtige observaties en verhalen, en een nieuwe opdracht: 'Kijk, kijk goed, zeg je tegen jezelf, vergeet je drukte en het gewemel, straks is het voorbij.' In deze bundel zijn de mooiste verhalen samengebracht over zijn kinderen, een bron van onmetelijke liefde.

Tommy Wieringa studeerde geschiedenis en journalistiek en is voornamelijk bezig met schrijven, scenario's, hoorspelen, columns en romans. In 2005 brak hij door met de ontwikkelingsroman Joe Speedboot.

Totdat het voorbij is is een dun boekje met korte verhaaltjes van een bladzijde of twee, reflecties over zijn vaderschap, dochters en kleine gebeurtenissen hieromtrent. Schattig om te lezen, soms grappig, Wieringa raakt je met deze kleine beschouwingen. Een boekje om tussendoor eens vast te nemen en even stil te staan, mooi. 

Uitgeverij: De Bezige Bij (2019) - 62 blz. 
 

Huis in brand - Kamila Shamsie

De eens zo innige band tussen Isma en de jongere tweeling Aneeka en Parvaiz wordt zwaar op de proef gesteld als Parvaiz besluit in de voetsporen van hun overleden jihadi-vader te treden en verdwijnt. dan komt Eamonn, zoon van een machtig politicus, in het leven van de zussen. Is Eamonn Aneeka's ware liefde? Of het middel tot Parvaiz' bevrijding? Opeens is het lot van beide families onlosmakelijk met elkaar verbonden en blijkt hoe verwoestend liefde en loyaliteit kunnen zijn.

**

Kamila Shamsie groeide op in Karachi, de grootste stad in Pakistan. Ze komt uit een schrijversfamilie, publiceerde in 1998 haar eerste boek en sindsdien heeft ze toch enkele boeken geschreven waarvoor ze ook verschillende prijzen kreeg. Sinds 2007 woont ze in Londen, ze heeft de dubbele nationaliteit. Huis in brand is haar laatste roman.

Het is opgebouwd door middel van 5 grote hoofdstukken, elk met één van de personages die hier de hoofdrollen vertolken. Deels chronologisch maar deels ook overlappend, je krijgt zo wel een heel goed beeld van wat er zich afspeelt, zwart-wit is het niet en je beeld wordt voortdurend bijgesteld.

Het hoofdthema is de radicalisering van Parvaiz, het mag duidelijk zijn dat er in dit proces vele verschillende factoren meespelen. Daarbij komt dan de vraag hoe te handelen, er zijn de wetten van de staat maar er is ook je eigen persoonlijke geweten. Hier kunnen conflicten ontstaan, besluiten nemen is dan niet simpel en van zoveel afhankelijk ook.

De schrijfster heeft vele facetten belicht in dit verhaal ook al is het een redelijk dun boek, geen simpele opdracht maar Shamsie is daar zeker in geslaagd.

Dit boek lag buiten mijn comfortzone, en daar is het ook gebleven. Het boek is goed geschreven en echt wel met boeiende onderwerpen, het bleef voor mij echter een opgave om er door te raken, het werd zelfs hoe langer hoe moeilijker.

Huis in brand is dus niet mijn ding maar zeker niet slecht, ik kan me voorstellen dat anderen wel gegrepen worden door dit verhaal.

Uitgeverij: Signatuur (2018) - 249 blz.

Oorspronkelijke titel: Home Fire

Vertaling: Anne Jongeling

Verdraaid - Steve Cavanagh

J.T. LeBeau is een succesvolle thrillerschrijver met geweldige verkoopcijfers. Alleen weet niemand wie hij is, ondanks talloze pogingen om zijn identiteit te achterhalen, door de media, uitgevers en anderen. LeBeau is beroemd en berucht om zijn moorddadig goede plotwendingen die niemand ooit ziet aankomen.

Maria denkt te weten wie LeBeau is, maar ze is gewaarschuwd, net als de lezer. Want voordat je dit boek gaat lezen, wil LeBeau dat je drie dingen weet:

   1. De politie wil me aanklagen voor moord.

   2. Niemand weet wie ik ben. Of hoe ik het heb gedaan.

   3. Als je denkt dat je weet wie ik ben, kom ik achter jou aan.

Als je dit boek uit hebt, dan weet je: de waarheid is verdraaid...

***

Steve Cavanagh werd in Belfast in Noord-Ierland geboren en woont er ook. Op zijn achttiende ging hij naar Dublin om te studeren, het werd naar zijn eigen zeggen per vergissing een rechtenstudie. Hij werd mensenrechtenadvocaat en was bij veel spraakmakende zaken betrokken. Zijn eerste boek schreef hij in de avonduren. Ondertussen is zijn zesde boek vertaald in het Nederlands, elk jaar eentje sinds 2015.

Met dit boek is Cavanagh een andere weg ingeslagen, waar zijn andere vijf boeken Eddie Flynn als vast personage hebben, is dit boek opzichzelfstaand. Maar ook inhoudelijk is het anders, met Flynn is er altijd een deel dat zich in de rechtbank afspeelt, meestal scènes om van te smullen. In Verdraaid is er echter geen rechtbank te bespeuren, het is een misdaadverhaal, een thriller met ook heel wat actie. En dit is nu het tweede boek op rij dat ik lees met een schrijver als hoofdpersonage, een boek in een boek als het ware. In Verdraaid gaat het er echter misdadiger aan toe dan in het vorige.

Ik was niet onder de indruk van deze vijfde Cavanagh. Het las vlotjes, dat wel, het was zelfs een beetje speciaal van opzet, dat ook, maar ik miste de spitsvondigheden en de humor van in zijn andere boeken. En ook al waren er wel enkele mooie plotwendingen, ze konden niet overtuigen, net zoals de personages dat ook niet deden. De geloofwaardigheid van het verhaal staat hier ook ter discussie en op een gegeven moment was het verrassende er wel vanaf.

Ook al kan dit boek niet tippen aan de serie met Eddie Flynn, het staat wel garant voor enkele uurtjes leesplezier, je hoeft je niet te vervelen. Een gewoon goed boek dus.

Eerder: Geen tijd om te sterven, De getuige, Dert13n, Het pleidooi

Uitgeverij: Luitingh-Sijthoff (2020) - 346 blz.

Oorspronkelijke titel: Twisted

Vertaling: Ralph van der Aa