Munt - Richard Osinga

Op een broeierige middag komt een man het winkeltje van Xiao Wei in een stadje in Oost-Congo binnen. Hij wil een oude zilveren munt verkopen. Xiao Wei is in Congo om kostbare metalen in te kopen voor zijn oom, maar er is iets in dat onbeduidende muntstuk wat hem intrigeert.

Deze munt vormt de spil in de levens van drie personen. Dat van Plamedi, de Congolese gids die hem in het diepst van de jungle vond en ermee hoopt te ontsnappen aan de armoede. Dat van Eva, de Nederlandse wetenschapper die met een inderhaast opgetuigde Belgisch-Congolese archeologische expeditie de vindplaats van de munt gaat onderzoeken. En dat van Xiao Wei, die hoopt dit zilverstuk hem in staat stelt terug te keren naar China en zijn verloofde. Maar de munt laat zich door niemand gebruiken, het is alsof die zijn eigen plan trekt. Met verschrikkelijke gevolgen.

****

Richard Osinga (Haarlem, 1971) begon na zijn middelbare school aan een studie economie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam maar na een jaar switchte hij naar algemene letteren. Hij werkte als diplomaat in Noord-Afrika, internetondernemer, online-marketeer, zorgondernemer en nu bij een psychologisch adviesbureau. Als schrijver debuteerde hij in 2003 met Bor in Afrika, Munt is zijn zevende roman, hij werd genomineerd voor de Boekenbon Literatuurprijs 2023 en in Vlaanderen voor de Boon 2024. Met deze laatste nominatie kwam dit boek in mijn vizier.

Drie personen en continenten, enkele culturen, levensbeschouwingen en religies, een chronologie die de volgorde van de hoofdstukken niet volgt en dan is er één munt. De auteur heeft in dit boek gespeeld met al deze elementen en dit is veel en vergt enige flexibiliteit en vooral de aandacht van de lezer om het lezen tot een goed einde te brengen. En toch is het een niet zo moeilijk verhaal, er mag dan wel veel inzitten maar uiteindelijk grijpt alles in elkaar, je kunt linken zien in de verschillende verhalen, alles krijgt netjes een soort van einde en het leest dan ook nog eens vlot. De auteur zegt zelf dat Munt ontstaan is uit het idee om een puzzel in de tijd te maken en hij voert daartoe ook een natuurvolk op dat een circulair tijdsbegrip heeft in tegenstelling tot ons lineair denken. Interessant.

Vooreerst is er Xiao Wei die familiaal verplicht werd om China te verlaten en in het nieuwe filiaal van zijn ooms zaak te gaan werken in Butembo in oostelijk Congo. Daar leeft hij een saai en niet vervullend leven terwijl hij hoopt om zo snel mogelijk naar China terug te keren naar zijn verloofde. En op een dag biedt een Congolees hem een donkere munt aan op een vieze doek. De munt wordt zo langzamerhand zijn hoop om naar China te kunnen terugkeren.

Dan is er Eva, ze krijgt een baan aangeboden in Gent die ze met beide handen aanneemt, het is haar kans om Nederland te ontvluchten en daarmee haar relatie met Derek. In Gent wordt ze uiteindelijk toegevoegd aan een in der haast opgezette expeditie naar een grot waar een munt ligt die de historische visie omtrent het verleden van Congo en de Bantoegemeenschappen wel eens op zijn kop zou kunnen zetten.

En tenslotte is er Plamedi, hij kent oostelijk Congo als zijn broekzak en wordt door Miles die een reisbureau heeft vaak meegevraagd om de trips die hij organiseert voor diegenen die het vragen, meestal filmploegen, te begeleiden. Plamedi die een ex-kindsoldaat is, hoopt hiermee genoeg geld bijeen te krijgen om naar Brussel te gaan om filmmaker te worden. De munt zou wel eens zijn redding kunnen zijn. Zijn naam is trouwens symbolisch, Le plan merveilleux de Dieu, God heeft een plan zei zijn moeder altijd.

Doorheen deze drie verhalen wordt het persoonlijke leven van de drie personages geschetst. Maar het boek gaat over meer, de auteur verwerkt er levensbeschouwingen, existentiële vragen en visies op religies in waar je dan eens kan over nadenken. Kolonialisme komt aan bod, er is een grote rol weggelegd voor de Efe, ook wel de Pygmeeën genoemd en Eva is palynologisch onderzoeker, dat is dus pollenonderzoek, ik moet zeggen dat ik daar nog niet van gehoord had.

Munt is zeker een toepasselijke titel, de vondst van deze ene munt verandert het leven van de drie hoofdpersonages en bij uitbreiding het leven rondom hen. Een mooie cover heeft het boek ook al.

Richard Osinga was een onbekende schrijver voor mij maar ik ben blij dat ik via de nominatie voor de Boon-prijs ermee kennis heb gemaakt. Munt is een verrassend boek gebleken dat inhoudelijk een en ander te vertellen heeft en nog spannend was ook.

Uitgeverij: Wereldbibliotheek (2023) - 287 blz.

Getuige nr. 8 - Steve Cavanagh

Wat als de enige getuige nog GESTOORDER is dan de moordenaar?

Ruby Johnson is een oppas en dienstmeisje voor rijke families rond West 74th Street in Manhattan? Ze kent al hun routines, én hun geheimen? Op een avond, op weg naar huis, is Ruby getuige van een moord. Ze kent het slachtoffer. Ze kent de moordenaar.

Maar als ze anoniem belt met de politie om dit door te geven, vertelt ze niet de waarheid. Want er is iets mis met Ruby Johnson.

Eddie Flynn - vroeger een oplichter, nu een advocaat - moet de man verdedigen die beschuldigd wordt van deze misdaad. Nu Ruby's dodelijke spel begint, is één ding zeker: het zal niet de laatste moord zijn waarbij deze getuige betrokken is...

*****

Steve Cavanagh brengt met dit boek zijn achtste Eddie Flynn-thriller uit en het is weer een pareltje. Eddie Flynn is en blijft een schitterend personage zoals ook zijn teamleden. De interactie tussen deze personages is werkelijk puik en vaak ook kostelijk. Ze zijn helemaal op elkaar ingesteld en vullen elkaar helemaal aan. Ook de zo nu en dan terugkerende personages zijn op zijn zachtst gezegd speciaal te noemen, ze zijn tevens ook een goede aanvulling op de teamwerking.

De auteur heeft een goed doordachte constructie gemaakt van de plot, die is niet simpel en het vergt dan ook wel enige behendigheid om tot de ware toedracht van de zaken te komen. Het zit fantastisch goed in elkaar en klinkt heel origineel. Cavanagh heeft de plot ook zo opgebouwd dat je langzaam maar zeker naar de oplossing geloodst wordt en zo komt het dan ook dat hij enkele verrassende plotwendingen kan inbouwen. Er vindt een spel plaats tussen huurmoordenaars, seriemoordenaars en zo nog wat andere slechteriken en dat verlevendigt de boel nog extra.

En dan zijn er nog de rechtbankperikelen, om-van-te-smullen! Dat is een waar feest om te lezen, zoals steeds trouwens.

Cavanagh's boeken zijn wat betreft schrijfstijl niet moeilijk om te lezen, korte hoofdstukken met aan het hoofd de aanduiding over wie het gaat en een eenvoudige zinsconstructie. In een boek waar het verhaal centraal staat, is dit best aangenaam, het hoeft niet altijd ingewikkeld te zijn om goed te zijn. Met een goed verhaal komt dit het leesplezier alleen maar ten goede.

Getuige nr. 8 is een origineel, grappig, verrassend en spannend verhaal dat de benaming thriller eer aan doet. Cavanagh is en blijft één van mijn favoriete schrijvers en dit verhaal was puur leesplezier.

Eerder: Geen tijd om te sterven, De getuige, Dert13n, Het pleidooi, Verdraaid, Fiftyfifty, Advocaat van de duivel, De handlanger, Moorddeal

Uitgeverij: Luitingh-Sijthoff (2024) - 363 blz.

Oorspronkelijke titel: Witness 8

Vertaling: Fons Oltheten

O Pinokkio - Imme Dros & Carll Cneut

De oude Geppetto maakt met zijn beitel van een stuk hout het mooiste speelgoed. Maar deze keer begint het hout te gillen als hij ermee aan het werk gaat. Zit er iemand in verborgen? Gepetto beitelt verder en er komt een marionet uit het hout tevoorschijn.

Een marionet die zelf beweegt en praat!

Een beetje een ondeugende marionet.

Zijn naam? Pinokkio!

****

Imme Dros blaast het klassieke verhaal van Carlo Collodi op meesterlijke nieuw leven in. Zoals ze eerder met veel succes deed met de Griekse mythen en de verhalen van 1001 nacht.

Voor Carll Cneut kwam haar bewerking als een geschenk, want hij droomde al jaren van het illustreren van Pinokkio. Hij creëerde een fantastische nieuwe wereld waarin de houten pop spectaculair tot leven komt.

Imme Dros (Texel, 1936) ging na het gymnasium Nederlands studeren in Amsterdam en trouwde. Haar eerste boek verscheen in 1971 en sindsdien schreef ze een enorme lijst aan boeken bij elkaar waarvan er vele in de prijzen vielen. Ze is schrijfster van jeugdliteratuur maar ook vertaalster, scenarist en librettist. Ze schreef een eigen versie van het verhaal van Pinokkio voor een familievoorstelling van Het Balletorkest in 2020 die ze dan voor dit boek herschreef.

Carll Cneut (Roeselare, 1969) studeerde Grafische Vormgeving aan het Sint-Lucas Instituut in Gent en werkte als artdirector in Antwerpen. In 1996 debuteerde hij als illustrator van prentenboeken. Naast zijn illustratiewerk, doceert hij nu sinds enkele jaren Illustratie aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Gent en geeft workshops. Het werk van Cneut is internationaal bekend en hij verzamelde een keur aan onderscheidingen zoals Zilveren Penselen, Gouden Pluimen en de Vlaamse cultuurprijs voor de Letteren 2014-2015. Hij staat zelfs op de lijst van 'Belgen waar het buitenland jaloers op is', een populaire kunstenaar dus.

Hoe de twee elkaar tegen het lijf liepen vertelt Carll Cneut in een interview in juli 2024 met Elise Vanoosthuyse voor Literatuur Vlaanderen:

Ik heb in de loop der jaren ontelbare Pinokkio’s gelezen: van de originele en ingekorte of alternatieve versies tot vervolgverhalen. In een interview heb ik ooit over mijn fascinatie voor de marionet verteld. Bijna vijf jaar geleden kwam er in een kunstgalerij een vrouw van een jaar of vijfenzeventig op me af. Totaal onverwacht duwde ze me een exemplaar van Pinokkio in mijn handen en tikte op mijn borstbeen: ‘Je moet het doen!’ (Carll Cneut)

En zo gebeurde. In hetzelfde interview lezen we dat hij vier jaar werkte aan de illustraties voor O Pinokkio. Hij heeft er dus zeker zijn tijd voor genomen maar het resultaat mag er dan ook wezen, het zijn werkelijk schitterende illustraties waar je kan naar blijven kijken en dan telkens nog iets nieuws ontdekken.

Het verhaal zelf zat heel ver weg in mijn geheugen maar nu is het helemaal terug. Het oorspronkelijke verhaal van de Italiaanse schrijver Carlo Collodi (1826-1890) dateert uit 1883 onder de titel Le avventure di Pinocchio. Het oogstte onmiddellijk succes en verscheen in vele talen. Het werd ook meerdere keren verfilmd, de productie van Walt Disney uit 1940 is de bekendste.

Ik heb heel erg genoten van O Pinokkio en ben er helemaal onder de indruk van. De tekst en de illustraties versterkten elkaar zo erg dat het werkt zoals in een film. Lezer én kijker kunnen niet anders dan helemaal mee zijn met het verhaal, alle gevoelens die je maar kunt hebben zoals je in een film zou ervaren, heb je hier ook. En dat enkel met het samenspel tussen tekst en illustratie. Ware kunst! En zodoende is mijn interesse gewekt om ander werk van beide kunstenaars onder de loep te nemen. Een heel mooi boek deze O Pinokkio!

Uitgeverij: Em. Querido's Uitgeverij (2024) - 59 blz.

Wolf - Lara Taveirne

Lara Taveirne groeit op in een bruisend gezin van van vijf kinderen. De jongste heet Wolf. Op z'n achttiende trekt hij de deur van zijn studentenkamer achter zich dicht om niets meer van zich te laten horen. Een halfjaar na zijn verdwijning wordt zijn lichaam levenloos aangetroffen in een bos in Lapland. Onder zijn kleren vinden de speurders zijn dagboek terug, het verslag van zijn laatste reis naar het noorderlicht.

Tien jaar later slaat Lara het dagboek van haar overleden broer weer open. In Wolf kijkt ze terug op haar kinderjaren in een warm nest, de woelige maanden van Wolfs vermissing en de nog woeliger jaren na zijn dood. Op die manier maakt ze haar eigen reis, een zwerftocht van rouw, niet op zoek naar verklaringen, wel naar stipjes licht in de duisternis.

Een waargebeurd verhaal, een beproeving voor een auteur die zich, net als haar broertje, altijd heeft laten leiden door haar verbeelding. Een onversneden ode aan de literatuur en de onweerstaanbare aantrekkingskracht van fictie.

*****

Lara Taveirne (Brugge, 1983) werkte jarenlang als theaterregisseur nadat ze een studie Germaanse Talen had afgerond. In 2014 koos ze dan eindelijk voor haar grote liefde literatuur en haar debuutroman verscheen dat jaar. De kinderen van Calais leverde haar meteen de Debuutprijs van de stad Antwerpen op, een nominatie voor de Bronzen Boekenuil en het werd ook verfilmd. In Wolf vertelt ze hoe dit zo gekomen is. Taveirne is docent aan het Koninklijk Conservatorium Antwerpen waar ze het vak 'Schrijven' geeft aan de opleiding Woordkunst en ze is ook nog docent spel- en verteltheater aan het DKO in Brugge en Roeselare.

Aangezien Wolf een autobiografisch verhaal is, vertelt ze hierin ook over haar andere boeken tot nu toe en zo dus ook over Pluto, het boek dat ik eerder las. We komen te weten dat ze samen met haar man in een dijkhuisje woonde en dat was de inspiratie voor Pluto. Op deze cover staat een vrouw die op een hoge duikplank zit en dat komt dan weer in Wolf ter sprake.

Wolf is een veelzijdig boek, Taveirne vertelt uiteraard over haar elf jaar jongere broertje Wolf, over zijn leven, hoe hij is en hoe hij op zijn achttiende uiteindelijk in het hoge noorden, in Lapland terechtgekomen is. Verder vertelt ze over het leven van het gezin, van het prille begin hoe haar ouders elkaar leerden kennen, over de periode van de verdwijning van Wolf en het leven na het bericht van zijn overlijden.

Taveirne vertelt ook hoe het zo gekomen is dat ze beginnen schrijven is en daar zit Wolf voor iets tussen. Haar andere vier boeken komen daardoor aanbod, Wolf is haar vijfde. Zeer interessant om een kijkje in het schrijverschap te kunnen nemen en in haar gevoelens over het schrijven van dit autobiografische verhaal. Het geeft daardoor ook een kijkje in haar persoonlijke leven en zelfs een beetje in dat van haar familie. Haar huidige leven met haar eigen gezin komt summierder aan bod. Veelzijdig dus zoals ik al zei. En dan zitten er soms ook nog bedenkingen in, over het leven, schrijverschap en familie en zo.

De uitgave van het boek is heel erg knap gedaan. Na het lezen, of tijdens al, begrijp je de cover en de vorm van de uitgave, heel erg symbolisch en vooral ook liefdevol.

Lara Taveirne heeft een zeer vlotte manier van schrijven, dat was ik wat vergeten, Pluto las ik immers al een tijdje terug. Maar dit boek bevestigt wat ik er toen ook van dacht. Wolf is thematisch gezien een zwaar boek en toch leest het licht. Haar humoristische manier van schrijven helpt hierbij zeker ook, ik zat soms zelfs te schaterlachen. Maar het is niet alleen dat, het boek is heel afwisselend opgebouwd en ze vertelt over leuke en plezante dingen en dit op zo een liefdevolle manier dat je jezelf in haar en zelfs haar familie kan plaatsen.

Lara Taveirne is een literair talent gebleken en ze is absoluut een groot verteller, een verhalenverteller. Wolf is een geweldig goed boek en dan ook nog mooi vormgegeven. Ik zou zelfs durven zeggen dat het een troostend boek is en daarbovenop een liefdevol boek. Een dikke aanrader!

Eerder: Pluto

Uitgeverij: Prometheus (2024) - 236 blz.

Het boek van hoop - Jane Goodall en Douglas Abrams

Levenslessen voor een mooiere toekomst

Wie de krantenkoppen scant - klimaatcrisis, pandemie, politieke onrust - kan soms moeite hebben optimistisch te blijven. Zelfs de grootste optimisten hebben hoop nodig, nu meer dan ooit.

In dit zeer urgente boek leert Jane Goodall, 's werelds bekendste antropoloog, ons hoopvol te leven en vertrouwen te hebben in de toekomst. Ze geeft ons vier redenen om hoop te houden: onze menselijke intelligentie, de veerkracht van de natuur, de kracht van jonge mensen en de ontembare menselijke geest.

Aan de hand van verhalen over haar bijzondere leven en carrière - van het overleven van de Tweede Wereldoorlog tot het naar buiten treden als natuuractivist - geeft Jane Goodall antwoord op de belangrijke vraag: hoe blijven we hoopvol? Haar boodschap: er is altijd hoop. En dit boek geeft het.

Douglas Abrams is auteur, redacteur en literair agent. Hij schreef 2 fictie boeken in 2007 en 2009 en verder verschillende non-fictie boeken. Hiervoor ging hij in dialoog met verschillende bekende en inspirerende geleerden, wetenschappers en geestelijke leiders. Zo werkte hij eerder samen met de Dalai Lama, Desmond Tutu, Nelson Mandela en Stephen Hawking en nu dus Jane Goodall.

Jane Goodall (Londen, 1934) is voornamelijk bekend door haar studie naar het sociale en familiaire leven van chimpansees. Dit onderzoek voerde ze vanaf 1960 in Gombe National Park in Tanzania en is de langstlopende studie naar wilde chimpansees ter wereld. Ze kwam regelmatig in het nieuws en enkele foto's werden beroemd. In 1977 richtte ze het Jane Goodall Institute op dat nog steeds actief is in meer dan dertig landen. Het zet zich in voor de duurzame bescherming van chimpansees en hun leefgebieden en daarvoor wordt er samengewerkt met de lokale gemeenschappen. Dit legt ze trouwens uit in dit boek, prachtig wat ze daardoor heeft kunnen verwezenlijken en de manier waarop is werkelijk een voorbeeld, de wereld kan absoluut veel van haar leren. Tegenwoordig is ze vredesambassadeur voor de VN en reist ze de wereld rond om haar hoopvolle boodschap te verspreiden. De lijst van de onderscheidingen, prijzen en eredoctoraten die ze kreeg van 1980 tot nu, is bijna eindeloos.

Douglas Abrams interviewde Jane Goodall en aan de hand van deze gesprekken kwam Het boek van hoop tot stand. Een interessante formule, daardoor is het boek gestructureerd opgebouwd maar was er ook ruimte voor uitweidingen en zelfs verhalen van hun beiden. Abrams kon op die manier dingen ook kaderen, zo kwam er bijvoorbeeld de corona pandemie tussen maar ook inhoudelijk kon hij dingen plaatsen en in een bepaalde richting sturen, Abrams had duidelijk een visie voor het boek. Hij was niet aan zijn proefstuk toe, zo verscheen al eerder Het boek van vreugde met de Dalai Lama en Desmond Tutu.

Inhoudelijk is het boek zeker inspirerend, Jane Goodall is een vrouw die nadenkt over de maatschappij maar ook over het leven, er zitten spirituele gedachten in en dit verheft het boek naar een hoger niveau. Het is geen vrijblijvende vertelling over het onderzoek en haar leven, want daar komen we ook een en ander over te weten, maar er zitten, zoals de kaft ook titelt, mooie levenslessen in voor de toekomst. Ze spreekt zich ook geregeld uit over de impact die de mens heeft op de natuur en het klimaat wat in deze tijden nogal eens een negatieve impact is, van actualiteit gesproken. Ze legt her en der ook wat linken bloot, hoe één event kan leiden tot een ander, hiermee toont ze aan dat alles samenhangt, mens, natuur en dier.

Het is zeker een boek van hoop geworden, Goodall maakt echter duidelijk dat het nú wel het moment is om in actie te schieten. Hoop en actie zijn voor Goodall trouwens begrippen die samen horen, hoop vergt actie en omgekeerd creëert actie ook hoop.

Het boek van hoop leest heel erg vlot en bevat heel wat beeldmateriaal, een groot pluspunt. Tijdens het lezen kan je ook niet anders dan geïnspireerd raken door deze vrouw, een mooie vrouw in alle opzichten. De link met het klimaat viel zeker te appreciëren, het kon in feite ook niet anders, onze toekomst hangt er vanaf. Een prachtig boek over een prachtige vrouw.

"Together we can! Together we will!" (Jane Goodall)

Uitgeverij: HarperCollins (2021) - 270 blz.

Oorspronkelijke titel: The Book of Hope

Vertaling: Anne Jongeling en Angelique Billet

De schaduwman - Helen Fields

Je ziet hem niet...

toch is hij er

Eslpeth zit opgesloten op de bovenste verdieping van een huis, waarvan de ramen zijn dichtgemetseld. Ze weet niet waar ze is en ze weet niet waarom ze wordt vastgehouden. Wat ze wél weet is dat een man haar heeft ontvoerd, en hij laat haar niet gaan.

Ze zint op een ontsnapping uit deze nachtmerrie, voordat de schaduw man meer slachtoffers maakt. Maar ze moet voorzichtig zijn, want hij houdt alles in de gaten...

Forensisch psycholoog Connie Woolwine en inspecteur Brodie Baarda worden op de zaak gezet en zij ontdekken dat de ontvoering van Eslpeth slechts het topje van de ijsberg is. Woolwine en Baarda moeten alles op alles zetten om de dader te vinden.

*****

Helen Fields heeft jaren ervaring als advocaat en zelfs met filmproducties, een zeer goede combinatie om weer een spannend boek neer te pennen en wat dat betreft heeft ze ondertussen ook al heel wat ervaring. Fields is een schrijfster naar mijn hart, voorlopig heb ik alleen nog maar heel erg goede boeken van haar gelezen. In de Callanach en Turner-serie zit ze aan 7 boeken, dan was er een standalone en dit boek is het eerste deel in een nieuwe serie met Connie Woolwine en Brodie Baarda.

Wat een verhaal! Het was even afwachten, nieuwe personages, nieuwe serie, en dit na de succesvolle vorige serie. Maar we hadden niet moeten twijfelen, Fields is er absoluut in geslaagd om er weer een top-boek van te maken, in alle opzichten.

De plot van De schaduwman is verrassend en er zitten heel wat originele elementen in. De auteur is een meester in spannende en filmische plots en dat is hier absoluut ook aan de orde. In het begin komt het verhaal iets trager op gang, het boek heeft wat tijd nodig om dan uiteindelijk op kruissnelheid te komen en serieus te knallen aan het einde, crescendo-stijl dus.

Er zijn enkele bekenden uit de Perfecte-serie die ook in dit boek aantreden zoals Commisaris Overbeck en lijkschouwer Aisla Lambert en dat is zeer aangenaam. En dan introduceert Fields de twee hoofdrollen. Connie Woolwine is een Amerikaanse psychologe en profielschetser en haar hulp wordt ingeroepen om het politieteam bij te staan wat door sommigen nog steeds niet helemaal aanvaard wordt, het schetsen van een profiel is voor sommigen toch wat te veel nattevingerwerk. Ze moet samenwerken met inspecteur Brodie Baarda, hij lijkt in een groot deel van het boek haar hulpje te spelen en hij blijft zo wat op de achtergrond. Maar langzaam maar zeker komt ook hij meer in beeld, neemt een belangrijkere rol op in het verhaal en de twee worden dan toch meer en meer een duo. Het zijn twee fantastische personages die afstevenen op een ijzersterk partnerschap in het onderzoek. Woolwine en Baarda zijn ook figuren die grappig uit de hoek kunnen komen, de auteur is er in geslaagd om me meermaals hardop te laten lachen en als er iets is dat ik apprecieer dan is het dit wel.

De schaduwman is een knap opgebouwd verhaal en de moordenaar waar het in dit boek over gaat, heeft een zeer aparte en zeldzame aandoening waar ik nog nooit van gehoord had, we hebben weer wat bijgeleerd ook dus. Het tweede boek met Woolwine en Baarda is ook reeds verschenen en staat op mijn dringende leeslijst. De schaduwman is een spannend en verrassend boek met intrigerende nieuwe hoofdpersonages en het is nog humoristisch ook, wat wil een mens nog meer?

Eerder: Perfecte resten, Perfecte prooi, Perfecte dood, Perfecte stilte, Perfecte misdaad, Perfecte moord, Perfecte wraak, De laatste die sterft

Uitgeverij: Ambo|Anthos (2023) - 382 blz.

Oorspronkelijke titel: The Shadow Man

Vertaling: Yolande Ligterink

Paul van Ostaijen - Matthijs de Ridder

De dichter die de wereld wilde veranderen

Paul van Ostaijens leven was in een flits voorbij. Amper tweeëndertig was hij toen hij in 1928 moederziel alleen stierf in een klein Waals sanatorium. Zijn oeuvre spreekt een eeuw later nog steeds tot de verbeelding. Paul van Ostaijen joeg de Nederlandse literatuur haast in zijn eentje de razendsnelle en uiterst gewelddadige twintigste eeuw binnen. Ieder genre dat hij aanpakte, probeerde hij opnieuw uit te vinden. Ieder boek waaraan hij begon, moest totaal anders zijn dan wat eraan voorafging. Die compromisloze houding maakte zijn leven niet gemakkelijk, maar zorgde er wel voor dat hij uitgroeide tot een van de meest geliefde dichters van de Nederlandse letteren.

In deze eerste volwaardige biografie wekt Matthijs de Ridder ‘zot polleken’ tot leven. De dichter loopt weer rond in Antwerpen, dwaalt weer door de straten van Berlijn van de expressionisten en zwerft door België op zoek naar gezonde lucht voor zijn zieke longen. Voor dit meeslepende verhaal van een leven dat zich keer op keer in het centrum van de geschiedenis afspeelt, bracht De Ridder veel nieuw materiaal bij elkaar. Hij vond bovendien een fragment van een jeugdroman en een onbekende groteske.

***

Matthijs de Ridder (Apeldoorn, 1979) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Rijksuniversiteit van Groningen en de Universiteit Antwerpen. In 2009 promoveerde hij in Antwerpen en sindsdien zet hij zich samen met het Paul van Ostaijengenootschap in voor de studie en de promotie van het werk van Paul van Ostaijen. Zijn onderzoek resulteerde in Boem Paukeslag (2021) en deze biografie, Paul van Ostaijen. De dichter die de wereld wilde veranderen (2023). Nederlander Matthijs de Ridder is auteur van meerdere boeken sinds 2007, literair recensent, docent en musicus en hij woont en werkt in Antwerpen.

Dit boek kwam in mijn vizier omdat het vorig jaar genomineerd werd voor de Boon Literatuurprijs 2024 en op de shortlist belandde, de prijs die ging uiteindelijk naar Alkibiades van Ilja Leonard Pfeijffer. En dan luistert een mens al eens naar een podcast waarin de boeken van de shortlist voorgesteld werden en raak je ook nog eens overtuigd om een boek te lezen die uit je eigen comfortzone ligt. En zodoende belandde dit boek op mijn Nog-te-lezen-lijst en uiteindelijk op mijn nachtkastje. Ik was helemaal onder de indruk van het boek, letterlijk, het is een kanjer van een boek dat, ook weer letterlijk, gewicht in de schaal legt, niet echt handig op een nachtkastje weliswaar.

Maar ook figuurlijk maakte dit boek indruk ook al heb ik het maar met drie sterren gequoteerd. Vaak las het boek heel erg vlot, maar dan waren er toch ook wel wat stukken waar ik moest voor werken om het gelezen te krijgen, en dit 850 bladzijden lang, een pluim voor mezelf, ha. Er stonden ook foto's in zwart-wit in die het geheel verlevendigden en achteraan kleurenfoto's van voornamelijk kunstwerken maar ook van enkele boeken van van Ostaijen zelf. Dit maakte het boek absoluut af en compleet. Het verduidelijkte de visie van Paul van Ostaijen op kunst en literatuur en was zeker een pluspunt voor een totale leek, zoals ik dus.

Het boek scoorde voor mij op twee vlakken. Vooreerst leerde je de schrijver Paul van Ostaijen kennen, dat lijkt wel evident aangezien het een biografie is, maar het is zo geschreven dat je ook van Ostaijen als persoon leert kennen. De Ridder is bijna letterlijk in zijn huid gekropen waardoor Paul van Ostaijen helemaal tot leven komt. Knap gedaan.

Maar wat mij vooral interesseerde was dat de auteur doorheen deze schrijver een subliem beeld heeft geschetst van de geschiedenis vanaf het begin van de 20e eeuw tot de dood van de schrijver in 1928. Het grootste deel van het verhaal ging over Antwerpen en wat er daar gebeurde rond de Grote Oorlog maar dat werd doorgetrokken naar de Vlaamse én Belgische geschiedenis. Paul van Ostaijen en zijn entourage waren flaminganten. Mijn ogen zijn toch weer eens opengegaan, heel erg interessant deze Vlaamse, Belgische en Antwerpse geschiedenis.

Toch een derde punt bij nader inzien, ik heb ook heel wat opgestoken over kunst, ik hoorde wat bekende namen maar heb er toch ook anderen leren kennen. Het wil nu lukken dat ik niet lang voor het lezen van dit boek in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) was en mede daardoor toch al wat van de kunstenaars in dit boek had mogen bewonderen. Nu dringt zich echter, ná het lezen van deze biografie, toch een nieuw bezoekje op. Aha!

Deze biografie Paul van Ostaijen is me zeer zeker bevallen ook al was het serieus werken om hem door te komen. Ik ben zeer blij dat ik me door de besprekingen ivm De Boon-prijs heb laten verleiden tot het lezen van dit werk. Een kanjer van een boek, letterlijk en figuurlijk.

Uitgeverij: Pelckmans (2023) - 853 blz. (855-902 Bibliografische aantekeningen, Noten, Register)