Pijn - Zeruya Shalev

Tien jaar geleden raakte Iris zwaargewond bij een terreuraanslag in een bus. Nu heeft ze haar oude leven weer opgepakt en is ze werkzaam als directrice van een school. Haar man draagt haar op handen en de kinderen zijn het huis uit - maar de pijn is gebleven.

Zeruya Shalev slaagt er wederom in om op ongekende wijze over de kracht van een oplaaiende passie, over erotiek en zelfbedrog te vertellen. Zelf overleefde Shalev net zo'n terreuraanslag als ze in deze roman beschrijft. Pijn is zonder twijfel haar meest persoonlijke boek, en een emotionele reis tot het uiterste, die tot de laatste pagina boeit en betovert.

***

Zeruya Shalev (Israël, 1959) studeerde bijbelwetenschappen, werkt als literair redacteur bij een uitgeverij en woont in Jeruzalem. In 1997 verscheen haar eerste roman en ondertussen staan er 6 op haar naam en een poëzieboek en kinderboek. Ze is een van de meest gelezen auteurs uit Israël, haar boeken zijn internationale bestsellers geworden en ze won verschillende prijzen. Auteur Meir Shalev is haar neef.

De titel Pijn is niet uit de lucht gegrepen, heel het boek draait er om en dan gaat het niet alleen over de fysieke pijn maar deze is wel de start van het boek. Shalev overleefde in 2004 zelf een terreuraanslag zoals hier beschreven staat en het leest dan ook heel realistisch, als lezer zit je er middenin en voelt het bijna mee, de pijn. En dan ontmoet Iris haar eerste liefde die haar na het overlijden van zijn moeder dumpte, ze was toen 17 jaar. Toen voelde ze een allesoverheersend verdriet dat nog steeds in haar sluimert en nu wordt ze daar terug mee geconfronteerd. Een ander soort pijn nam bezit van haar.

En dan is er daar nog haar gezin, de liefde voor haar man staat op een laag pitje en haar dochter is alleen gaan wonen in Jerusalem, op kamers, om te studeren. Iris heeft geen goede band met haar en dan bereiken hun alarmerende berichten dat er misbruik van haar gemaakt wordt door een oudere man, weer een ander soort pijn voor Iris.

Weer ben ik in dubio wat betreft dit boek, tot aan de laatste 100 bladzijden vond ik er maar niets aan en wist ik niet goed waar dit boek nu over moest gaan. Allerlei soorten pijn, jawel, en dan? Er waren wel mooie stukken die vlot lazen en me uiteindelijk toch verder deden lezen, maar meestal kon het me niet boeien en meer dan eens getwijfeld of ik wel verder zou lezen. Maar tegen dat het verhaal van Iris met haar dochter Alma op gang kwam, werd het ineens wél interessant. En dan heb ik het niet alleen over het spannende verloop van wat er met Alma gebeurde maar ook over de psychologische bedenkingen van Iris, zowel over haar relatie met haar man, zoon en dochter en die met haar jeugdliefde.

In feite is het boek één lange bedenking van Iris over wat er nú gebeurt in haar leven maar ook wat er in het verleden gebeurde. De auteur schrijft ook in een niet alledaagse stijl, ze gebruikt heel lange zinnen en alinea's en alles aaneensluitend, gedachten, bedenkingen, gebeurtenissen en zelfs dialogen werden in één zin of alinea beschreven. Als je je aandacht er goed bijhoudt, leest dit vlot, maar omdat ik zoals gezegd wel eens afgeleid was of niet helemaal geïnteresseerd, moest ik al eens stukken herlezen omdat ik niet meer mee was. Speciale schrijfstijl dus maar hij went wel vlug.

Pijn is een boek dat ver buiten mijn comfortzone lag en daar gaat hij ook blijven. Ik denk wel dat ik het boek niet licht zal vergeten, het is geen biografisch boek maar de gevoelswereld die erin beschreven staat, zou wél persoonlijk zijn en leest dan ook heel doorleeft. De psychologische bedenkingen op de laatste 100 bladzijden hebben voor mij het boek gered.

Uitgeverij: Cossee (2016) - 348 blz.

Oorspronkelijke titel: Ke'ev

Vertaling: Sander Hoving

Leeuw - Deon Meyer

Een jonge vrouw verdwijnt spoorloos na een fietstocht op de Stellenboschberg. De man die later haar lichaam vindt vertelt de politie dat hij denkt dat ze door een luipaard gedood is. Inspecteurs Bennie Griessel en Vaughn Cupido vragen zich af of dit echt zo is of dat haar doodsoorzaak wellicht wat verontrustender is...

Intussen onderzoeken ze de gruwelijke moord op de lokale advocaat Basie Small - maar Bennie is afgeleid door het feit dat zijn verloofde Alexa hun trouwdatum al op korte termijn wil prikken, terwijl Vaughn op zijn beurt ook kampt met relatieprobelemen.

In een wereld vol verraad, valse identiteiten en staatscorruptie worden de inzetten steeds hoger. Algauw bevinden de rechercheurs zich in een race tegen de klok om een catastrofe te voorkomen op de trouwdag van Griessel.

**

Deon Meyer (Zuid-Afrika, 1958) is met dit boek aan zijn achtste Bennie Griessel-boek toe, een reeks waarvan hij met Duivelspiek in 2005 de eerste schreef. Hij studeerde Engels en geschiedenis en werkte als journalist. Hij werd een bestsellerauteur, met vertalingen in vele landen en is nu fulltime schrijver. Zijn boeken bevatten meestal wel maatschappelijke thema's waar hij dan een actiethriller rond bouwt. Hier gaat het over 'staatskaping', misbruik van macht van de staat om zich persoonlijk te verrijken en wat tot enorme corruptieschandalen leidde.

Het boek heeft enkele verhaallijnen die naast elkaar lopen en daarnaast zijn er dan nog de persoonlijke besognes van Griessel en Vaughn. Meyer heeft in het boek weinig of niets achtergehouden wat de verhalen betreft, alle misdaden worden uitdrukkelijk beschreven, chronologisch dan nog, ofwel volgt de ontknoping ervan vrij snel. Er is weinig spanning te bespeuren op enkele momentjes na en van een rechercheonderzoek is er ook niet veel sprake, toch wel teleurstellend.

Het lijkt er op dat de auteur verschillende historische elementen in het boek wilde verwerken en door de verschillende kleinere en grotere verhaallijnen erbij, oogt het geheel wat chaotisch en bij elkaar gesmeten. En de persoonlijke issues van het speurdersduo die op tijd en stond op de proppen kwamen, begonnen uiteindelijk als een stoorzender te werken.

Leeuw is een boek geworden dat wel interessant begon maar door de constante wissel van perspectief en enkele zwakkere verhaallijnen steeds trager werd. Spannend was het meestal ook al niet en de ongeloofwaardige stukken die er in zaten, hielpen daar ook niet bij. Het boek kon niet altijd mijn aandacht vasthouden en bij een actiethriller is dat toch het minste wat je zou kunnen verwachten. Deon Meyer heeft ditmaal geen overtuigende thriller gebracht maar ik heb me wel met enkele historische feiten kunnen bijschaven. Griessel en Vaughn blijven natuurlijk wél een interessant duo en héél af en toe kon ik er toch even mee lachen.

Eerder: Duivelspiek, 13 uur, 7 dagen, Onzichtbaar, Spoor, Cobra, Icarus, Koorts, Prooi, Donkerdrif

Uitgeverij: A.W. Bruna (2024) - 508 blz.

Oorspronkelijke titel: Leo

Vertaling: Martine Vosmaer en Karina van Santen

Mes - Salman Rushdie

Gedachten na een poging tot moord

Op de ochtend van 12 augustus 2022 stond Salman Rushdie op het podium bij het Chautauqua-instituut, klaar om een lezing te geven over hoe belangrijk het is om schrijvers te beschermen, toen een man in het zwart – zwarte kleding, zwart masker – door het gangpad op hem afstormde, een mes in de hand. Zijn eerste gedachte: dus jij bent het. Daar ben je dan.

Daarop volgde een afschuwelijk geweldsdelict dat de literaire wereld en ver daarbuiten op zijn grondvesten deed schudden. In dit boek herleeft Rushdie voor het eerst en tot in detail de traumatische gebeurtenissen van die dag en de nasleep ervan, evenals zijn pad naar lichamelijk herstel en genezing, wat mogelijk werd gemaakt door de steun van zijn vrouw Eliza, zijn familie, een leger aan dokters en fysiotherapeuten en zijn wereldwijde lezersgemeenschap.

Mes is Rushdie op het toppunt van zijn kunnen; hij schrijft met urgentie, diepgang en genadeloze eerlijkheid. Het is daarnaast ook een aangrijpende herinnering aan het vermogen van literatuur om het ondenkbare bevattelijk te maken, een intieme en levensveranderende meditatie over leven, verlies, liefde, kunst – en het vinden van de kracht om weer op te staan.

****

Salman Rushdie (Bombay, 1947) groeide op in een moslimfamilie, studeerde geschiedenis in Engeland en werkte bij reclamebureaus voor hij zich volledig wijdde aan literatuur. Hij werd bekend met zijn tweede boek Midnight's Children (Middernachtskinderen) uit 1981 waarmee hij de Booker Prize won, maar de meesten zullen hem wel kennen van The Satanic Verses (De duivelsverzen) uit 1988. In 1989 sprak de Iraanse religieuze leider Ayatollah Ruhollah Khomeini wegens dit boek een fatwa uit over hem, een doodsvonnis, hij beschuldigde Rushdie van godslastering. Rushdie dook jarenlang onder en stond de klok rond onder politiebescherming, meerdere aanslagen werden verijdeld. Ondertussen verhuisde hij naar de VS waar hij dan terug aan een gewoon leven begon. En in 2022 was er dus deze aanslag die hem bijna fataal werd, 30 jaar nadat de fatwa was uitgesproken.

Mes beschrijft in chronologische volgorde het hele gebeuren van de aanslag en de revalidatie daarna. Maar het boek is meer dan dit, Rushdie heeft er vele beschouwingen en zelfs levensvragen in verwerkt, ook literatuur komt aan bod. Het hele jaar van revalidatie en verwerking heeft er diep ingehakt bij de auteur en zijn visies zijn her en der zelfs wat veranderd. Dit proces heeft hij boeiend beschreven, je kunt hem absoluut volgen ook al hoef je het niet eens te zijn met hem, hij laat iedereen in zijn eigen gedachten en mening.

Salman Rushdie wilde dit boek niet schrijven maar uiteindelijk bleek het voor hem toch een manier om het gebeuren af te ronden, dit had hij zelf nooit verwacht. Als lezer kan je zeker één en ander opsteken, aan filosofische en zelfs spirituele beschouwingen geen gebrek. Ook het relativeringsvermogen van de auteur kan een inspiratiebron zijn voor diegene die wil. In het tweede deel van het boek voert Rushdie een denkbeeldig gesprek met 'de A.' zoals hij zijn aanvaller noemt, een interessante invalshoek.

Mes is een vlot boek en mijn eerste kennismaking met Salman Rushdie, ik moet zeggen dat ik nu geïntrigeerd ben naar andere boeken van hem ook al is dit toch wel een stuk buiten mijn comfortzone, dus wie weet komt het er nog eens van. Mes is in ieder geval een mooi boek met boeiende beschouwingen en de auteur is er in geslaagd om de moordpoging vrij objectief te beschrijven ook al kan het niet anders dan een zeer subjectieve ervaring zijn.

Uitgeverij: Pluim (2024) - 210 blz.

Oorspronkelijke titel: Knife. Meditations After an Attempted Murder

Vertaling: Karina van Santen en Martine Vosmaer