Gedachten na een poging tot moord
Op de ochtend van 12 augustus 2022 stond Salman Rushdie op het podium bij het Chautauqua-instituut, klaar om een lezing te geven over hoe belangrijk het is om schrijvers te beschermen, toen een man in het zwart – zwarte kleding, zwart masker – door het gangpad op hem afstormde, een mes in de hand. Zijn eerste gedachte: dus jij bent het. Daar ben je dan.
Daarop volgde een afschuwelijk geweldsdelict dat de literaire wereld en ver daarbuiten op zijn grondvesten deed schudden. In dit boek herleeft Rushdie voor het eerst en tot in detail de traumatische gebeurtenissen van die dag en de nasleep ervan, evenals zijn pad naar lichamelijk herstel en genezing, wat mogelijk werd gemaakt door de steun van zijn vrouw Eliza, zijn familie, een leger aan dokters en fysiotherapeuten en zijn wereldwijde lezersgemeenschap.
Mes is Rushdie op het toppunt van zijn kunnen; hij schrijft met urgentie, diepgang en genadeloze eerlijkheid. Het is daarnaast ook een aangrijpende herinnering aan het vermogen van literatuur om het ondenkbare bevattelijk te maken, een intieme en levensveranderende meditatie over leven, verlies, liefde, kunst – en het vinden van de kracht om weer op te staan.
****
Salman Rushdie (Bombay, 1947) groeide op in een moslimfamilie, studeerde geschiedenis in Engeland en werkte bij reclamebureaus voor hij zich volledig wijdde aan literatuur. Hij werd bekend met zijn tweede boek Midnight's Children (Middernachtskinderen) uit 1981 waarmee hij de Booker Prize won, maar de meesten zullen hem wel kennen van The Satanic Verses (De duivelsverzen) uit 1988. In 1989 sprak de Iraanse religieuze leider Ayatollah Ruhollah Khomeini wegens dit boek een fatwa uit over hem, een doodsvonnis, hij beschuldigde Rushdie van godslastering. Rushdie dook jarenlang onder en stond de klok rond onder politiebescherming, meerdere aanslagen werden verijdeld. Ondertussen verhuisde hij naar de VS waar hij dan terug aan een gewoon leven begon. En in 2022 was er dus deze aanslag die hem bijna fataal werd, 30 jaar nadat de fatwa was uitgesproken.
Mes beschrijft in chronologische volgorde het hele gebeuren van de aanslag en de revalidatie daarna. Maar het boek is meer dan dit, Rushdie heeft er vele beschouwingen en zelfs levensvragen in verwerkt, ook literatuur komt aan bod. Het hele jaar van revalidatie en verwerking heeft er diep ingehakt bij de auteur en zijn visies zijn her en der zelfs wat veranderd. Dit proces heeft hij boeiend beschreven, je kunt hem absoluut volgen ook al hoef je het niet eens te zijn met hem, hij laat iedereen in zijn eigen gedachten en mening.
Salman Rushdie wilde dit boek niet schrijven maar uiteindelijk bleek het voor hem toch een manier om het gebeuren af te ronden, dit had hij zelf nooit verwacht. Als lezer kan je zeker één en ander opsteken, aan filosofische en zelfs spirituele beschouwingen geen gebrek. Ook het relativeringsvermogen van de auteur kan een inspiratiebron zijn voor diegene die wil. In het tweede deel van het boek voert Rushdie een denkbeeldig gesprek met 'de A.' zoals hij zijn aanvaller noemt, een interessante invalshoek.
Mes is een vlot boek en mijn eerste kennismaking met Salman Rushdie, ik moet zeggen dat ik nu geïntrigeerd ben naar andere boeken van hem ook al is dit toch wel een stuk buiten mijn comfortzone, dus wie weet komt het er nog eens van. Mes is in ieder geval een mooi boek met boeiende beschouwingen en de auteur is er in geslaagd om de moordpoging vrij objectief te beschrijven ook al kan het niet anders dan een zeer subjectieve ervaring zijn.
Uitgeverij: Pluim (2024) - 210 blz.
Oorspronkelijke titel: Knife. Meditations After an Attempted Murder
Vertaling: Karina van Santen en Martine Vosmaer
Geen opmerkingen:
Een reactie posten