Augustus - John Williams

'Ik trof Rome aan in baksteen en liet haar na in marmer' (Augustus, 14 n. Chr.)

In zijn derde grote roman, winnaar van de National Book Award, vertelt John Williams het verhaal van de stichter van het Romeinse rijk, wiens grootsheid even legendarisch was als zijn grenzeloze ambitie: Augustus. Vanaf de moord op zijn oom Julius Caesar tot aan de laatste dagen van het keizerrijk volgen we Augustus op zijn tocht over het glibberige pad van de macht: niemand is te vertrouwen, de senaat wordt beheerst door eigenbelang en allianties zijn even snel gevormd als gebroken.

Augustus is een meerstemmige roman: via de gefingeerde brieven, dagboekaantekeningen, memoires en reisverslagen van historische figuren als Marcus Antonius, de dichter Cicero en augustus' dochter Julia, maar ook van een eenvoudige soldaat in de legers van de keizer, verrijst het levensechte beeld van een man die ervan droomt het corrupte Rome te bevrijden van het wispelturige juk van megalomane warhoofden en roofzuchtige rijken. Net als in Stoner en Butcher's Crossing onderzoekt Williams in Augustus waarden als de verantwoordelijkheid van het individu, vriendschap en de zucht naar macht, en weet hij de dilemma's in een mensenleven als geen ander invoelbaar te maken.

***

John Williams (Clarksville, Texas,1922-1994) was journalist, docent en auteur van studieboeken, twee dichtbundels en vier romans waarvan Augustus de laatste is. Met dit boek had hij uiteindelijk toch enig succes wat niet gelukt was met zijn vorige boeken. Maar vooral met de herontdekking en heruitgave van Stoner kreeg hij, na zijn dood weliswaar, eindelijk erkenning, alle vier zijn romans werden heruitgegeven en vertaald en zo ook in het Nederlands.

Augustus is een totaal ander boek dan Stoner en Butcher's Crossing geworden, het gaat niet over Amerikanen dit keer maar wel over de eerste keizer van het Romeinse rijk twee millennia geleden, Augustus (63 v. Chr. - 14 n. Chr.). Maar Williams heeft ook een interessante stijlvorm gekozen, hij maakt ditmaal gebruik van onder andere brieven, dagboeken en memoires. Uiteindelijk werd het hele verhaal van de 18-jarige Gaius Octavius tot aan zijn dood bijna 60 jaar later helemaal chronologisch verteld. Wel telkens vanuit andere oogpunten maar zo heeft Williams een volledig beeld van deze Imperator kunnen schetsen, compleet met psychologische karakterschetsen en emotionele duiding, zowel van Augustus zelf als van de personen die aan het woord zijn. Zeer interessante constructie!

Het is absoluut een historische roman geworden waarin je een goed beeld krijgt van de Romeinse samenleving of toch alleszins van die van de rijkste en belangrijkste historische figuren en het verhaal klopt volledig historisch gezien. Maar door deze speciale vertelstijl is het zeker ook een fictieve roman geworden, het werd een roman waarin de spelers zeer realistisch en levensecht werden neergezet en waar je zelfs kon mee meeleven. Af en toe werd het zelfs spannend.

Toch was het niet altijd een boek om je in te verliezen. De auteur wisselde al eens met de namen maar het was vooral een kluwen van personages, er waren er veel, heel veel en de onderlinge relaties wisselden bijna om de haverklap. Wat vooral trof was hoe licht de Romeinen omgingen met bijvoorbeeld het huwelijk, er werd gescheiden en opnieuw gekoppeld dat het een lieve lust was. De liefde of zelfs maar genegenheid primeerde er totaal niet, vaak waren het voornamelijk politiek doordachte keuzes. Nu is dit zelfs in deze tijd tweeduizend jaar later niet helemaal vreemd, in de hogere kringen wordt daar blijkbaar toch serieus over nagedacht. Het punt is dat het boek dus niet altijd even gemakkelijk leest wat dan het leesplezier toch enigszins temperde.

De lezer krijgt toch de indruk dat John Williams er in de eerste plaats een historische vertelling van heeft gemaakt waardoor de romantische kant niet uit de verf komt. Maar Augustus is zeker een boek dat het lezen waard is, je krijgt een aanzienlijke upgrade in historische kennis en het was toch ook een mooi verhaal. Zeker de moeite dus.

Eerder: Stoner, Butcher's Crossing

Uitgeverij: Lebowski (2014) - 430 blz.

Oorspronkelijke titel: Augustus (1972)

Vertaling: Edzard Krol

Het geschenk - Gaea Schoeters

Plots wemelt het in Berlijn van de olifanten. Algauw wordt duidelijk dat de dieren niet uit de dierentuin komen, maar een geschenk van de president van Botswana zijn. 20.000 olifanten heeft hij de Duitsers cadeau gedaan, als 'dank' voor de verscherpte wetgeving met betrekking tot de invoer van jachttrofeeën.

'Jullie Europeanen willen ons vertellen hoe we moeten leven. Misschien moeten jullie zelf maar eens proberen hoe het is om met megafauna samen te leven.'

De bondskanselier zit met de handen in het haar: hij moet deze crisis snel en daadkrachtig aanpakken. Want straks zijn er verkiezingen en zijn politieke tegenstanders ruiken bloed...

*****

Gaea Schoeters (Sint-Niklaas, 1976) is journalist, librettist en auteur van een reisboek, thrillers en romans en ze schrijft voor kranten en literaire tijdschriften maar ook opera en theater. Ze is vooral bekend van haar roman Trofee dat verschillende nominaties in de wacht sleepte en in verschillende landen in vertaling verscheen.

Het geschenk is een onverwachts goed boek ook al telt het niet zoveel pagina's. Zo verrassend maak je het niet vaak mee, ik zou het zelfs een pareltje durven noemen!

Het onderwerp is waarlijk schitterend gevonden en heel erg origineel: een geschenk van 20.000 olifanten, je moet het maar verzinnen. Maar het gaat hier meer over het waarom en ook over de gevolgen van de gift en het is grappig en ernstig tegelijkertijd. De maatschappelijke betrokkenheid van de schrijfster bleek al uit haar boek Trofee maar hier gaat ze in de overtreffende trap. De verschillende thema's kunnen tellen: het Europese vluchtelingenbeleid en -crisis, de milieuproblematiek, het neokolonialisme maar vooral ook de partij- en machtspolitiek. Ze neemt de partijpolitiek serieus op de korrel en dat levert helemaal geen fraai beeld op, jaloezie, ijdelheid, korte termijn denken en machtswellust om maar iets te noemen.

Het boek geeft ook een korte maar duidelijke inkijk in hoe de systemen in de natuur werken, hoe echt álles met elkaar verbonden is en hoe het menselijk ingrijpen deze beïnvloedt en vaak helemaal in de war stuurt met uiteraard vaak gróte gevolgen.

Het geschenk is een schitterend boek van een geëngageerde en talentvolle schrijfster met heel veel aandacht voor de actualiteit en maatschappelijke relevantie. Een geweldig boek dat aan iedereen aan te bevelen is!

Eerder: Trofee

Uitgeverij: Querido (2025) - 122 blz.

De laatste ochtend - Samuel Bjørk

Op een zaterdagochtend loopt een vrouw de metro van Oslo in met een bomvest, die om 09.07 uur afgaat. De explosie laat de inwoners van de hoofdstad in shock achter en alle eenheden worden in staat van paraatheid gebracht. Dan krijgt journaliste Jessica Blomqvist een telefoontje van een man die beweert achter de aanslag te zitten. Hij vertelt haar dat dit pas de eerste bom is en dat er meer zullen volgen, één per 24 uur...

Rechercheur Holger Munch is met zomervakantie. Mia Krüger heeft haar tweelingzus Sigrid net naar een afkickkliniek gebracht om haar eindelijk van haar verslaving af te helpen. Zowel Munch als Krüger wordt echter met spoed opgeroepen en gedwongen deel te nemen aan een zoektocht die uitmondt in een wanhopige race tegen de kok. De jacht op de dader is geopend - voordat er de volgende ochtend weer een bom ontploft...

****

Samuel Bjørk (1969) is een Noorse zanger, songwriter, toneelschrijver en vertaler van Shakespeare. Door een schrijfwedstrijd werd hij thrillerauteur en was het duo Holger Munch en Mia Krüger geboren met zijn debuut Ik reis alleen uit 2015 dat een internationale bestseller werd. Een Zweedse en Amerikaanse tv-serie zou in de maak zijn, de auteur schrijft dan ook op een zeer filmische wijze.

De laatste ochtend is de zesde in de Holger & Munch-serie en speelt zich chronologisch gezien af na Sneeuwwit de vierde die een prequel was. Mia Krüger is nog piepjong en twijfelt nog steeds aan zichzelf en ook haar keuze om bij de politiediensten te gaan en Holger Munch is net op een langverwachte vakantie.

De auteur heeft een heel erg goede plot in elkaar geknutseld en het is meteen vanaf het begin van het boek raak. Het is een nogal ingewikkeld onderzoek omdat er heel weinig aanknopingspunten zijn en de tijd beperkt is. De dader maakt het hun dan ook niet eenvoudig en blijkt hun steeds een stap of enkele stappen vóór te zijn. Hij blijft ook tot het einde helemaal buiten het vizier zodat je als lezer je al begint af te vragen hoe de auteur hier in hemelsnaam een bevredigend einde aan gaat breien. Maar Bjørk toont zich een zeer kundig auteur, je kan niet anders dan verder lezen en verrast worden door de plotwendingen.

De personages heeft hij heel goed uitgediept en het is fijn om in het vroegere leven van hen te duiken om ze zo beter te leren kennen. Een verrassende keuze van de auteur maar zeker origineel. De persoonlijke beslommeringen krijgen een klein plaatsje en zorgen daardoor voor realistische personages.

De laatste ochtend is een goed opgebouwd en verrassend verhaal dat zorgt voor een heleboel leesplezier, Samuel Bjørk bevestigt zijn reputatie als thrillerauteur. Laat die boeken maar komen!

Eerder: Ik reis alleen, De doodsvogel, De jongen in de sneeuw, Sneeuwwit, De terugkeer van Mia

Uitgeverij: Luitingh-Sijthoff (2025) - 399 blz.

Oorspronkelijke titel: Bomberen

Vertaling: Perpetua Uiterwaal en Liesbeth Huijer

De val van Tammy Davidson - Lex Passchier

Puck maakt tijdens een vakantie met haar gezin in Zuid-Frankrijk iets gruwelijks mee. Haar lot lijkt onlosmakelijk verbonden met dat van Jonathan, een voortvluchtige moordenaar. Maar wat is de connectie? Tijdens de zoektocht naar Jonathan belandt rechercheur Cees Vermunt in Griekenland, waar een jonge vrouw meer weet. Lukt het om, in een race tegen de klok, Jonathan te vinden en een nog groter onheil te voorkomen?

****

Lex Passchier (Den Haag, 1976) studeerde Nederlands- en Cultuurwetenschappen, Theater-, Film- en televisiewetenschap en volgde workshops camera-acteren en scenarioschrijven. Hij is auteur van televisiescenario's, toneelteksten en er zijn tot nu toe 2 thrillers van zijn hand. Hij werkte ook jarenlang als acteur.

De opbouw van dit boek is echt wel origineel en verrassend maar waar we niet veel kunnen van prijsgeven want dit is aan de lezer om te ontdekken. Er zijn enkele grote delen en meerdere verhaallijnen. De proloog trekt je meteen in het boek en dan start deel 1 met Puck en haar gezin, dit valt ook al meteen binnen maar het leest door de verschillende tijdssprongen en uitdieping meer als een roman. In deel 2 is rechercheur Cees Vermunt van de partij, hij krijgt met zijn team een moord op zijn bord en zo komen ze op het spoor van Jonathan. En dan is er het derde deel en pas daar beginnen er wat puzzelstukjes te vallen, van een verrassende wending gesproken, knap bedacht! Deel 4 luidt dan het einde van het boek in.

De auteur heeft werk gemaakt van de verschillende karakters en ze zijn psychologisch goed uitgediept, het verhaal trouwens ook. Misschien een beetje té zelfs, suggestie is een term die de auteur niet bezigt, het vergt ook wel wat van de lezer om steeds mee te blijven.

Het thema dat helemaal bovenaan staat is de relatie tussen het hebben van een kinderwens en de klimaatcrisis, van actualiteit gesproken. Aangezien de personages wel iets hebben met boeken en lezen, heeft Passchier er ook heel wat literatuur in verwerkt waar je als lezer door getriggerd kan raken en je nog-te-lezen-lijst er eventueel wat aanvulling bij krijgt.

De val van Tammy Davidson was een verrassende thriller en daar zorgde vooral de plotopbouw voor. Lex Passchier heeft er een zeer filmisch verhaal van gemaakt en dat is nu niet zo verwonderlijk met zijn ervaringen als scenarioschrijver en televisieproducties. Het is geen boek met een voortdurende spanningsboog, het wordt zeker soms spannend en aan het einde zelfs zéér spannend maar een groot deel van het boek moet het hebben van de personages en de psychologische uitwerking ervan. Origineel boek met een zéér goede plot en verrassende plotwendingen.

Uitgeverij: Luitingh-Sijthoff (2025) - 367 blz.

Verhalen van de Fladdertak - Margaretha van Andel & Marieke Nelissen

Sprookjes, mythen en legenden over betoverde bomen en wonderlijke bossen

Over de hele wereld spelen bomen een rol in sprookjes, verhalen, legenden, religies en bijgeloof...

In dit schitterende boek vertelt een boom - de Fladdertak - verhalen over zijn soortgenoten. De verhalen moeten wel spannend zijn, want zijn leven hangt ervan af... Ja, je hoort het goed: ze leven, die bomen - en van dat kleintje in je tuin tot de woudreus in het bos. Luister maar!

Margaretha van Andel (Gorinchem, 1959) is een Nederlandse schrijfster en vertaalster van jeugdboeken voor verschillende leeftijden en dit doet ze ondertussen fulltime. Haar debuut verscheen in 2011 en vele boeken volgden. Voor dit boek verzamelde ze allerlei verhalen waar een boom een rol in speelt en deze heeft ze aaneen geregen in een raamvertelling.

Marieke Nelissen (Naucalpan De Juárez, Mexico, 1975) studeerde in 1997 af aan de Koninklijke Academie voor Kunst en Vormgeving in 's-Hertogenbosch en werkt als grafisch vormgever en illustrator. In 2015 brak ze door als kinderboekenillustrator en verzamelde sindsdien flink wat prijzen. Nelissen droomde van een boek over bomen en ze verzorgde dus de omslag en de illustraties voor dit boek.

Het boek is origineel vormgegeven doordat het bomen zelf zijn die de verhalen vertellen en er staan toch wel wat bomen in die je tegenkomt in de non-fictie literatuur. Vooral de borstelkegelden Methusalem en mammoetboom Generaal Sherman die beide in Californië staan, zijn goede bekenden uit boeken rond bomen en sinds 11 september 2001 kennen we ook de Survivor Tree op Ground Zero in New York, een sierpeer. Maar in totaal komen 32 bomen aan bod van over de hele wereld en alleen daar voor is het al een interessant boek. Aan het einde is er een overzicht van al deze bomen met een beknopte uitleg erover.

En dan zijn er de verhalen, sprookjes, legenden... Er is een grote verscheidenheid en de meesten zijn boeiend en soms zelfs spannend om te lezen. Als volwassene valt dit boek absoluut ook te lezen ook al zul je door het ene verhaal al wat meer gecharmeerd zijn dan het andere. En zoals het sprookjes, mythen en legenden en zo verder betaamt, valt er een en ander uit te leren. Universele thema's komen aan bod maar meer nog gaan ze over allerlei gevoelens zoals bijvoorbeeld jaloezie en hoogmoed. Ze dragen een moralistische boodschap uit of bevatten een diepere wijsheid. Maar je hoeft er dit alles niet in te lezen, de verhalen zijn ook gewoon erg mooi. 

En dan de illustraties, wát een pracht! Marieke Nelissen heeft dit echt schitterend gedaan en soms met paginagrote tekeningen. De illustraties weten de sfeer van een verhaal heel erg te treffen en verdiepen het. Zeer knap!

Verhalen van de Fladdertak is een verrassend (jeugd) boek gebleken dat zeker ook volwassenen kan bekoren, volwassenen misschien zelfs nog méér. Verwondering is een term die naar boven komt, dus... 'Laat je verwonderen' zou ik zeggen en geniet van de geweldige verhalen en prachtige illustraties.

Uitgeverij: Lemniscaat (2022) - 256 blz.

Pelgrim (Oxen 6) - Jens Henrik Jensen

Waarom zou iemand tegen elke prijs een moordenaar beschermen?

Zelfs lang nadat een reeks moorden op oorlogsveteranen is opgelost, werpt de zaak nog lange schaduwen over voormalig topmilitair Niels Oxen en zijn partner bij de geheime dienst, Margrethe Franck. Belast met het schuldgevoel over het het doden van onschuldige mensen verdwijnt Oxen op een wandeltocht van een maand.

Francks voormalige baas Axel Mossman roept de hulp in van Oxen en Franck voor een ogenschijnlijk simpele zaak. Wanneer ze na een moeizaam onderzoek eindelijk een mysterieuze moordenaar op het spoor komen, blijkt hun tegenstander onvermoede macht te hebben. Waarom zou iemand tegen elke prijs een moordenaar beschermen? De zoektocht naar antwoorden brengt hen allemaal in levensgevaar.

****

Jens Henrik Jensen (1963) werkte 25 jaar als journalist, was redacteur en is sinds 1997 thrillerauteur. Zijn definitieve doorbraak kwam in 2012 met De hondenmoorden, het eerste deel in de nu voorlopige zesdelige Oxen-thrillerserie, maar hij zou aan een 7e bezig zijn. Zijn boeken verschijnen in verschillende landen.

Oorspronkelijk zou de auteur een trilogie schrijven rond Niels Oxen maar hij was nog niet klaar met hem en daar kunnen we niet rouwig om zijn. Oxen is een ijzersterk maar getraumatiseerd personage dat doorheen de verschillende boeken geëvolueerd is. Maar ook Margrethe Franck is zo een figuur waarmee de lezer goed uit de voeten kan, net zoals Axel Mossman. In het vorige boek werd Sally Finnsen geïntroduceerd en zij vormt in dit boek samen met Oxen en Franck een trio in het onderzoek. Het voordeel van een serie is zeker dat je de ontwikkeling kan volgen en omdat je de personages al kent, hoef je als lezer niet van nul te beginnen om in het verhaal te komen. Er nog even bij zeggen dat dit boek inhoudelijk een duidelijk vervolg is op het vorige, Gladiator en het is dus zeker aan te raden om dat toch al zeker gelezen te hebben, maar vanaf boek 1 beginnen heeft uiteraard de voorkeur.

Jens Henrik Jensen heeft er weer een heel erg interessant verhaal van gemaakt dat ook nog eens heel wat actie bevat en spannend is. Er lijken zich wat afzonderlijke ontwikkelingen voor te doen in het verhaal maar hoe kan het ook anders dan dat ze uiteindelijk wel ergens samenkomen. Het trio heeft enorm weinig of zelfs zo goed als geen aanknopingspunten in hun onderzoek en dan worden ze daarbij nog eens goed tegengewerkt en het is hun zelfs niet duidelijk door wie. De auteur heeft er dan toch enkele toevalligheden in moeten verwerken maar dit zorgde ook voor verrassende plotwendingen. Vooral Axel Mossman zorgt weer voor enkele verrassende noten en zelfs zo dat hij zijn geloofwaardigheid dreigt te verliezen bij Oxen en vooral Margrethe Franck. En het nieuwe personage Sally Finnsen is duidelijk een grote aanwinst.

Pelgrim is een meer dan goed vervolg in de Oxen-serie met een plot om U tegen te zeggen. Spannend, verrassend, actie en geweldige personages en de auteur snijdt ook nog wat maatschappelijk relevante thema's aan en heeft zich laten inspireren door enkele historische feiten. Hopelijk moeten we niet te lang wachten op nummer 7.

Uitgeverij: De hondenmoorden, De schaduwmannen, Bevroren vlammen, Wolf, Gladiator

Uitgeverij: A.W. Bruna (2024) - 493 blz.

Oorspronkelijke titel: Pilgrim

Vertaling: Corry van Bree

Lang zullen we leven - Dr. Servaas Bingé

Wat werkt om langer energiek en gezond te zijn

We worden met zijn allen ouder, maar brengen die extra jaren vaak ziek door. De wetenschap zoekt volop naar manieren om ons (gezonde) leven te verlengen, maar een wondermedicijn is er nog niet. Gelukkig kun je ook zelf slimme en bewezen leefstijlkeuzes maken om fysiek én mentaal zo lang mogelijk in topvorm te blijven.

Dit boek helpt je om jouw belangrijkste aandachtspunten in kaart te brengen en ze stap voor stap in je leven te integreren. Wat moet je nu precies eten - of net niet eten - om veroudering te vertragen? Welke beweging heb je nodig, welke adviezen zijn overbodig? Hoe blijf je weerbaar en waarom is zingeving zo belangrijk? En welke supplementen en ingrediënten hebben echt een meerwaarde?

Dokter Servaas filtert de nieuwste wetenschappelijke inzichten uit het wereldwijde anti-agingonderzoek en vertaalt die naar een concreet en haalbaar actieplan. Je leert hoe je biologische klok, celvernieuwing en darmflora je veroudering beïnvloeden, en krijgt meteen de tools om die kennis om te zetten in actie. De tijd die je investeert, win je terug in gezonde en waardevolle levensjaren.

Dr. Servaas Bingé heeft ondertussen al heel wat boeken op zijn conto staan waarin hij ijvert voor een gezonde levensstijl en nu ligt de focus op energiek en gezond ouder worden. Het kan natuurlijk niet anders dan dat er heel wat thema's uit zijn vorige boeken ook hier een rol spelen maar dan weer net wat anders gepresenteerd.

Het mag gerust gezegd dat de auteur een vlotte pen heeft waarmee hij de lezer zeer geïnteresseerd kan laten verder lezen op een eenvoudige en aansprekende manier. Dat wil niet zeggen dat er al eens medische termen opduiken maar zijn uitleg blijft zeer eenvoudig. De mensheid heeft doorheen de eeuwen het al vaak gehad over 'de zoektocht naar eeuwige jeugd' en dit door allerlei wijsgeren, filosofen, medici en anderen maar ook door middel van sprookjes, het is een thema dat de mensheid maar blijft bezighouden.

De nuance die Bingé legt is niet alleen het ouder worden op zich maar hoe we dit op een gezonde manier kunnen doen. De medische feiten en statistieken maken immers duidelijk dat er in het westen nog nooit zoveel mensen zo oud zijn geworden maar dat dit heel vaak met chronische aandoeningen gepaard gaat. Het is de auteur dus dáár aan gelegen om van betekenis te kunnen zijn in al wat hij doet en zoals hier nu ook weer in dít boek.

Ondertussen is er al enorm veel onderzoek verricht naar ziekten en hoe we deze kunnen genezen of toch een halt toe roepen, maar zo langzamerhand richt het onderzoek zich ook op preventie en op welke manieren we gezond kunnen blijven. 

'In plaats van te vechten tegen ziekte, ga je aan de slag met je gezondheid. In plaats van te vechten tegen de tijd, dans je mee met de klok.' (Dr. Servaas Bingé)

De hoofdstukken in het boek: een nieuwe visie op oud worden, hoe we verouderen

een verjongingskuur van top tot teen, gezond verouderen door je voeding, longevity 2.0, het 100-dagenplan.

Ik kan niet anders dan dit boek maar ook de andere boeken van Servaas Bingé aanraden. Ze zijn allemaal zeer helder geschreven en bemoedigend. Hij maakt ook duidelijk dat je je leven niet stante pede hoeft om te gooien, één stap per keer is al meer dan genoeg en zo kom je er uiteindelijk ook en op die manier heb je 'nieuwe' gewoontes ingebouwd zodat je leven kan afstevenen op een 'energiek én gezond' leven.

Eerder: De lijst, 16:8 Intermittent fasting, Immuun, Nooit meer naar de dokter, Het recept

(Kijk ook onder het label non-fictie voor meer boeken rondom voeding en gezondheid)

Uitgeverij: Lannoo (2024) - 219 blz. (179-213 Het 100-dagenplan)

Max, Mischa & het Tet-offensief - Johan Harstad

Max, Mischa & het Tet-offensief is het verhaal van toneelregisseur Max Hansen, die als puber naar Amerika emigreert. Hij heeft moeite om zijn jeugd in Stavanger, waar hij als kind van communistische ouders het Tet-offensief naspeelde, achter zich te laten. Maar in New York ontdekt hij dat eigenlijk iedereen daar ontheemd is. In kunstenares Mischa en Vietnam-veteraan Owen treft hij dierbare lotgenoten.

Het magnum opus van Johan Harstad is een hypnotiserende vertelling die vele decennia en continenten omspant: van de oorlog in Vietnam en Apocalypse Now tot jazzmuuziek, van Mark Rothko en Burning Man tot de aanslag op de Twin Towers. Maar bovenal draait deze volstrekt verslavende roman om de vraag: hoe lang moet je weg van huis zijn voordat het te laat is om terug te keren?

****

Johan Harstad (Stavanger, 1979) is een Noorse schrijver van kortverhalen, toneelstukken, een non-fictieboek en romans. In 2002 kwam een verhalenbundel uit en in 2005 verscheen dan zijn debuutroman Buzz Aldrin, waar ben je gebleven? Het boek werd een groot succes en in eigen land verfilmd als een televisieserie, internationaal groeide het boek zelfs uit tot een cultboek. Max, Mischa & het Tet-offensief verscheen in 2017 en is tot nu toe zijn voorlaatste, het kreeg in 2018 de Europese Literatuurprijs voor de beste roman van het voorgaande jaar uit een Europese taal in het Nederlands vertaald.

Het is een 'gewichtig' boek en dit is letterlijk bedoeld, deze klepper weegt maar liefst 1546 gram, dat moest toch even gecheckt worden. Maar ook op figuurlijk vlak kan dit boek tellen, het maakt op alle vlakken indruk dus.

Het leest heel vlot en gemakkelijk ook al was het even wennen. De auteur is er extreem goed in om lange zinnen te formuleren, zéér lange zinnen van meer dan een bladzijde soms, maar als je in het verhaal zit, was dit echt best te volgen, het was alleen een kwestie van niet afgeleid te worden. Er zitten verschillende tijdszones in het boek en Harstad verspringt al eens maar ook dit is netjes gedaan, er stond elke keer een tijdsaanduiding bovenaan en verder verliep het meestal heel erg chronologisch.

Het boek schippert tussen twee verhalen en het grootste verhaal is dat van Max. In het eerste deel begint het verhaal met de periode waar het boek uiteindelijk ook eindigt waardoor het boek omkaderd is. En nog tijdens dit eerste deel begint dan het eigenlijke levensverhaal van Max en dat gaat helemaal chronologisch. Het begon in de zomer van 1988 toen hij 11 jaar was en die in het teken stond van Vietnam en de slag om Hue. Max en zijn vrienden waren geobsedeerd geraakt door de Amerikaanse oorlogsfilm Apocalypse Now uit 1979 van Francis Ford Coppola, de rode draad in het boek.

Tussendoor zijn er dan kortere hoofdstukken die zich grotendeels afspelen voor de geboorte van Max zelfs en die het verhaal van Owen vertellen en waar de oorlog in Vietnam verhaald wordt. Uiteindelijk overlappen de twee verhaallijnen zich.

Deze constructie is knap gedaan van de auteur, je krijgt zo werkelijk een hele omkadering van deze oorlog. Maar het boek gaat over véél meer dan deze historische gebeurtenis. Je krijgt verschillende decennia aan Amerikaanse geschiedenis ook mee en dan gaat het niet alleen over historische gebeurtenissen maar ook over kunst in allerlei vormen. Er komen auteurs ter sprake, muziek is een thema en schilder- en andere kunst, een brede waaier dus en Harstad doet alles heel erg uitgebreid uit de doeken. Je begint zelfs een andere kijk te krijgen op kunst, het boek werkte inspirerend.

Dit alles heeft hij netjes in een verhaal gegoten dat als een coming-of-age verhaal leest maar evengoed een liefdesverhaal is op meerdere vlakken. Zo zijn er verhalen in verhalen waardoor je een uitgebreid beeld krijgt van de tweede helft van de 20e eeuw en tevens gegrepen wordt door de personages, op het ontroerende af soms. Ondanks het dikke boek weet de auteur de lezer steeds weer in het verhaal te trekken zodat je niet anders kan dan blijven lezen. Nochtans waren er soms stukken waar je toch ook enige moeite voor moest doen, daar zorgden de soms lange beschouwingen en uitweidingen voor. Je moet dus je tijd nemen voor dit boek.

Vaak was het een heel erg gewoon verhaal ook, over het leven van elke dag, niets speciaals maar Harstad kon zelfs daarvan een leeservaring maken. Hij weet alledaagse gebeurtenissen op een relativerende manier te beschrijven en ze in hun kern te treffen en vaak nog op een grappige wijze ook, soms was dit zelfs subliem de manier waarop hij banale dingen weet te beschrijven.

Max, Mischa & het Tet-offensief is absoluut een 'groots' boek en zeker een aanrader. Ik heb er zelf toch een aantal weken over gedaan maar ben echt blij dat ik het las ook al ligt dit wel wat buiten mijn comfortzone. Er valt na te denken over het boek maar het mooie levensverhaal van zowel Max als Owen en de vriendschapsbanden tussen de verschillende personages kunnen niet anders dan je aangrijpen. Maar het is toch ook een doorbijter soms, alleen al het aantal pagina's zorgen hiervoor. Deze lezer is super tevreden in ieder geval.

Uitgeverij: Podium (2017) - 1230 blz.

Oorspronkelijke titel: Max, Mischa & Tetoffensiven

Vertaling: Edith Koenders en Paula Stevens