Een rij auto's staat te wachten voor een rood stoplicht. Als het licht eindelijk op groen springt, trekt de eerste auto niet op, tot groeiend ongenoegen van de automobilisten erachter. Als ze het portier opentrekken, treffen ze een wanhopige bestuurder aan, die alleen kan uitbrengen dat hij van het ene moment op het andere blind is geworden.
Deze openingsscène is de katalysator van een reeks verbijsterende gebeurtenissen, die algauw apocalyptische vormen aanneemt. De blindheid blijkt besmettelijk: al snel ziet een groot gedeelte van de bevolking van Lissabon niets meer. Alle slachtoffers worden in een ziekenhuis geïsoleerd. Binnen korte tijd spelen zich daar verschrikkelijke taferelen af, die de vraag naar goed en kwaad haast ondraaglijk actueel maken.
***
José Saramago werd in 1922 geboren in Azinga, een Portugees dorpje. Hij had een hele resem verschillende beroepen van autohersteller tot ambtenaar tot hij uiteindelijk in een drukkerij en in de krantenwereld terechtkwam, zo leerde hij de Portugese schrijverswereld kennen. Hij werkte ook als literatuurcriticus en sloot zich aan bij de illegale Communistische Partij van Portugal. In 1947 was al eens een eerste roman verschenen van hem maar pas in 1966 begon hij echt met schrijven en verschenen enkele dichtbundels. Het duurde nog tot 1980 vooraleer een eerste echte roman verscheen en sindsdien schreef hij heel wat boeken tot hij overleed in 2010. Op 8 oktober 1998 ontving hij de Nobelprijs voor literatuur. De stad der blinden verscheen in 1995 en vormt een tweeluik met De stad der zienden uit 2004.
Dit is het eerste werk dat ik lees van Saramago en het was zeker geen teleurstelling, maar overtuigen deed het boek me echter ook niet. Eerst misschien iets zeggen van de schrijfstijl want deze is toch wel speciaal. De auteur heeft het boek wel opgedeeld in hoofdstukken, vrij grote weliswaar maar het zijn de alinea's en zinnen die een wel heel speciale structuur hebben. Hij gebruikt hele lange zinnen en alinea's en hierin gebruikt hij vele komma's en zelfs hoofdletters in één zin waarin dan een hele conversatie tussen mensen te lezen is en dat is op zijn zachtst gezegd even wennen. Als je er niet op let, leest dit heel vlot en kun je het goed volgen maar dan zijn er momenten dat je niet meer goed weet wie wat zegt. Het past wel bij het verhaal dat hij verteld.
Op enkele dagen tijd is de hele bevolking immers blind geworden en door deze manier van schrijven benadrukt de auteur de wanhoop en eenzaamheid waaraan de stad ten prooi is gevallen. Ook het feit dat Saramago geen eigennamen gebruikt benadrukt dit. Het is absoluut een beklemmend boek, de auteur heeft de hopeloze sfeer die in de stad heerst zeer goed weten te treffen en je vraagt je meermaals af wat je zelf zou doen in zulk een situatie. De basaalste behoeften van een mens worden een onoverkomelijke handeling en langzaam maar zeker glijdt de mens af naar een beestig bestaan. De auteur doet je zeker wel nadenken, zit het kwade in ieder van ons? En zijn we uiteindelijk niet allemaal gelijk?
Inhoudelijk is dit boek absoluut een aanrader. Het is een heel erg goed verhaal en de auteur heeft de situatie heel erg goed tot leven gebracht. Het boek mag dan wel al bijna 30 jaar geleden geschreven zijn, het blijft een actueel boek, ik zou zelfs meer zeggen, het is een tijdloos-boek. Ik kon me daarnaast toch in mindere mate vinden in de manier waarop het geschreven is ook al paste dit volledig bij het verhaal. Het kostte me soms moeite om in het verhaal te blijven en het drukte het leesplezier. Daarmee hou ik het bij drie sterren.
De stad der blinden is onder de titel Blindness verfilmd door Fernando Meirelles en was in 2008 de openingsfilm op het Filmfestival van Cannes.
Uitgeverij: Meulenhoff (1998) - 304 blz. (305-329 Nawoord over de romans van José Saramago)
Oorspronkelijke titel: Ensaio sobre a Cegueira
Vertaling: Harrie Lemmens
Geen opmerkingen:
Een reactie posten