In een afgelegen Pools dorpje vertelt de excentrieke zestiger Janina Duszejko over de dood van haar buurman en de andere vreemde gebeurtenissen van de laatste tijd. Janina leidt een teruggetrokken leven: ze houdt van de natuur, van astrologie en vertaalt de poëzie van William Blake. Wanneer leden van de lokale jachtvereniging vermoord worden aangetroffen, raakt ze als een Poolse Miss Marple betrokken bij het politieonderzoek.
Jaag je ploeg over de botten van de doden is een feministische ecothriller over gekte, de rechten van dieren en gemarginaliseerde mensen, en de hypocrisie van traditionele religie.
***
Olga Tokarczuk is een Poolse feministische schrijfster. Ze studeerde psychologie aan de Universiteit van Warschau waarna ze een praktijk in Wroclaw opende en later in Walbrzych. In 1989 verscheen een dichtbundel van haar en in 1993 haar eerste roman. Ze schreef nog verschillende boeken en met succes, haar internationale doorbraak kwam in 2018 toen ze de International Booker Prize won voor Flights, de Engelse vertaling van haar boek Bieguni uit 2007, dat in het Nederlands is vertaald als De rustelozen. In 2019 ontving ze ook nog de Nobelprijs voor Literatuur 2018.
Dit is zo een boek dat gemengde gevoelens oproept bij mij, het was interessant bij wijlen maar dan moest ik weer wat moeite doen om in het verhaal te blijven. De schrijfster wist mij niet in het verhaal te trekken dus. Het verhaal zelf was wat van de slappe kant en er werd nogal dikwijls uitgeweid over astrologie en dit was echt teveel als je daar niet thuis in bent of er niets mee hebt. Op zich interessant maar het was zelfs geen eerste inwijding, geen astrologie voor dummies dus en dan ben je meteen uit het verhaal en werd het zelfs wat ergerlijk.
De thema's aan de andere kant konden mij heel erg boeien en vooral de visies erop kon ik waarderen. Het ging voornamelijk over de verhouding tussen de natuur, de wereld, dieren en mensen en zelfs de kosmos. De auteur heeft een uitgesproken visie hierop waar ik me helemaal kan in vinden. Ze poneert ook stellingen waar je gerust eens over kan reflecteren.
Met poëzie, een andere verhaallijn in het boek, heb ik totaal niets en zo ook voor Janina, het weerhoudt haar er anders toch niet van om samen met Dyzio, een voormalig leerling van haar, gedichten van Blake te vertalen. Voor mij was dit een overbodige verhaallijn en absoluut geen meerwaarde, interessant vond ik het ook al niet. Dit is uiteraard een persoonlijke mening.
De auteur heeft personages ten tonele gevoerd die op zijn minst curieus te noemen zijn, ze dienen in het verhaal ook allemaal voor de verschillende verhaallijnen op te fleuren en te vertellen. Het hoofdpersonage heeft een heel eigen kijk op de wereld, maatschappij en natuur en dieren en dit is soms zelfs enigszins ontroerend. Het is een tamelijk kinderlijke kijk maar hier kun je je absoluut afvragen of we de wereld niet meer als kinderen moeten bekijken. Janina was oorspronkelijk bruggenbouwer, letterlijk dus, maar werd later onderwijzeres. Haar kijk op het onderwijssysteem is verfrissend, daar valt iets uit te leren maar dit kan je doortrekken naar de hele maatschappij.
Jaag je ploeg over de botten van de doden schoot voor mij als verhaal te kort en dit knabbelde aan het leesplezier. Maar langs de andere kant zat er zóveel in om over na te denken dat je dit boek misschien wel eens moet herlezen om het inhoudelijk helemaal mee te hebben. Het was dus echt wel een interessant boek dat krachtige boodschappen meegeeft. Haar personages spraken me ook wel aan ook al werden ze niet tot leven gebracht. In 2017 is deze roman of eco-thriller zo je wil, verfilmd door Agnieszka Holland als Pokot (internationale titel: Spoor). Nog één puntje, Tokarczuk kwam af en toe humoristisch uit de hoek en dit valt áltijd te appreciëren.
Uitgeverij: De Geus (2020) - 293 blz.
Oorspronkelijke titel: Prowadź swój pług przez kości umarłych (2009)
Vertaling: Charlotte Pothuizen en Dirk Zijlstra
