Een opzienbarende rechtszaak zorgt voor opschudding in een klein gehucht op Jutland. De geliefde dorpspredikant Sören Qvist moet voor de rechter verschijnen. Hij zou in een opwelling van woede zijn met iedereen ruziënde knecht Niels om het leven hebben gebracht. Niemand in het dorp acht deze man Gods tot een dergelijk misdrijf in staat, al stapelen de aanwijzingen zich op. De predikant is ervan overtuigd dat hij de moord niet op zijn geweten heeft, en vraagt zich af waarom God hem niet meer in bescherming neemt.
In dit klassieke meesterwerk wekt Janet Lewis een volledige dorpsgemeenschap vol gedenkwaardige personages tot leven en stelt ze de vraag: wat brengt een mens ertoe om zijn geloof te verkiezen boven zijn eigen leven?
****
Janet Lewis (1899-1998) was een Amerikaanse schrijver en dichter met een indrukwekkend oeuvre waaraan ze meer dan zestig jaar werkte. Haar trilogie over waargebeurde en beruchte Europese rechtszaken in de zeventiende eeuw wordt gezien als haar meesterwerk. Dit is het tweede werk en is gebaseerd op een legendarische rechtszaak uit 1625 in Denemarken. Een straat in het dorpje Vejlby waar predikant Sören Qvist woonde, draagt zelfs zijn naam.
Het verhaal begint bij de aankomst van een armoedige, sjofele, invalide en zelfs stinkende man die wil weten of Morten Bruus nog leeft. Hij beweert dan dat hij diens broer Niels is, de man die Sören Qvist zou vermoord hebben en waarvoor hij berecht en veroordeeld is. Sörens voormalige huishoudster Vibeke, dominee Juste Pedersen en rechter Tryg Thorwaldsen worden erbij geroepen en proberen uit te maken of de bedelaar wel degelijk Niels Bruus zou kunnen zijn, want dit zou willen zeggen dat Sören Qvist onschuldig was.
En dan schakelen we ineens 20 jaar terug in de tijd en begint het verhaal van het moment dat Niels bij de dominee komt werken tot aan diens veroordeling. Lewis deed dit nogal abrupt en het was niet dadelijk duidelijk in welke tijdzone je zat maar verder houdt ze gewoon het chronologische vervolg aan.
Janet Lewis slaagt er heel erg goed in om levensechte personages neer te zetten die consequent hun weg volgen. Sören Qvist is een heel intrigerend personage en hij wordt door de hele gemeenschap gewaardeerd. Hij is nochtans niet altijd even vreedzaam en daar worstelt hij zelf heel erg mee. En deze eigenschap leidt dan later tot de gebeurtenissen in het jaar 1625.
De morele vragen waar de predikant mee worstelt zijn van alle tijden en zijn dus nog steeds actueel, daarom dat dit verhaal nog even vlot en goed leest bijna 80 jaar na het schrijven ervan. Want het is inderdaad al driekwart eeuw geleden dat het boek verscheen. Je kan gerust zeggen dat Janet Lewis tijdloze boeken schrijft en dat ze een krak is in het weergeven van de toenmalige tijdsgeest, voor zover we dat natuurlijk kunnen beoordelen. Het boek spreekt in ieder geval nu nog erg aan, verantwoordelijkheid, liefde en geloof zijn dan ook universele thema's.
De plot is knap opgebouwd, je kan goed volgen hoe de predikant door zijn persoonlijke worstelingen en aanvullend zijn gedrag dan toch beschuldigd kan worden. Het was ook een boeiend verhaal en Lewis weet je aandacht absoluut vast te houden, af en toe een goede plotwending helpt daarbij. Maar ze gebruikt ook geen woord teveel en wat ze schrijft heeft een functie in de plotopbouw, knap.
Het is alleszins een zéér fascinerend verhaal dat Janet Lewis hier brengt maar het is ook de manier waarop ze het verhaal vormgeeft dat indruk maakt. Ze beroert de lezer met haar levensechte personages en weet te raken. Je vraagt je af waarom ze niet bekender is geworden.
Eerder: De vrouw van Martin Guerre
Uitgeverij: Cossee (2021) - 301 blz.
Oorspronkelijke titel: The trial of Sören Qvist (1947)
Vertaling: Paul van der Lecq
Geen opmerkingen:
Een reactie posten