maandag 8 juli 2024

De autist en de postduif - Rodaan Al Galidi

Op haar zeventiende wordt Janine zwanger tijdens een feestje in een schuur. Een ongelukje. Haar zoon Geert is een geniale autist. Omdat haar ouders zeer gelovig zijn en Janine niet weet of niet wil weten wie van de jongens in de schuur de vader is, denkt ze dat ze moeder, vader, opa, oma en de hele familie voor het kind moet zijn.
Wanneer Geert een beroemde vioolbouwer wordt, zegt Janine dat het tijd is dat hij weggaat. In zijn nieuwe huis, dat nog van een duivenmelker is geweest, opent een postduif de wereld van Geert. Elke keer als hij de doffer op het internet zet en gratis laat afhalen, komt het dier terug en zo ontmoet Geert steeds nieuwe mensen. Om ervoor te zorgen dat de postduif niet terugkomt, brengt hij hem zelfs naar het meest zuidelijke punt in het land. Maar de duif komt terug en verandert het leven van Geert eens en voor altijd.

*****

Rodaan Al Galidi (Irak, 1971) studeerde in zijn geboorteland af als civiel ingenieur maar ontvluchtte na zijn studies het land om de dienstplicht te ontlopen. Uiteindelijk belandde hij na enkele jaren van omzwervingen in 1998 in Nederland. Toen zijn asiel aanvraag werd geweigerd, leerde hij zichzelf dan maar de Nederlandse taal aan en begon te schrijven, in 2007 ontving hij na een generaal pardon dan zijn verblijfsvergunning. In 2000 verscheen zijn eerste dichtbundel en sindsdien verschijnen er nog regelmatig alsook boeken, zowel gebundelde columns als romans. De autist en de postduif (2011) werd bekroond met de European Union Prize for Literature en werd verschillende keren vertaald, maar hij ontving voor zijn ander werk ook verschillende prijzen en nominaties.
Dit is het eerste werk van de schrijver dat ik las en het was meteen een schot in de roos. Het is geen dik boek eerder dun, weinig bladzijden en dan ook nog eens niet zoveel tekst op een bladzijde. Maar Al Galidi is er in geslaagd om er een heel boeiend verhaal van te maken en eentje dat áf is. Het is volledig chronologisch opgebouwd en begint van vóór de geboorte van Geert en dus netjes en gemakkelijk te volgen, het hoeft niet altijd moeilijk of ingewikkeld te zijn om tóch goed te zijn, in feite is het zelfs een kunst.
De titel zegt het zelf al, het gaat over een autist. Dat is het kader waarrond de auteur een verhaal weeft en zegt wat hij wil zeggen. Het boek gaat dus absoluut niet over autisme, maar het is wel de perfecte basis om het te hebben over menselijke gedragingen en houdingen en zo een en ander uit te lichten in de Westerse maatschappij en in dit geval de Nederlandse maar dit kan zeker breder getrokken worden. Het kan niet anders dan dat het gedrag van Geert botst met dat van anderen maar het zorgt vaak ook voor hilarische situaties zodat je vaker met een lach op je gezicht zit tijdens het lezen dan niet. En toch is het ergens ook serieus, wie bepaalt immers wat normaal is of niet? De maatschappij heeft haar regels en je hebt je er maar aan aan te passen. Doorheen het boek stel je je meer dan eens de vraag of dat hokjes denken wel gepast is voor een moderne maatschappij maar meer nog stel je je vragen over je eigen gedrag of denken.
En dan is er de postduif, ze komt nochtans rijkelijk laat op de proppen in het boek. Het is ook al zo een bruggetje van de auteur om dingen te vertellen, over mensen, situaties en de samenleving. Een varkentje speelt ook nog even een tijdelijke rol. En dan is er de kringloopwinkel en uiteindelijk de viool. Ook weer opstapjes om dingen vertelt te krijgen.
Om het geheel een sprookje te noemen is een brug te ver maar soms heeft het er iets van weg door de absurditeit die er soms in te lezen is. Een volksvertelling is misschien een betere term, het wil je immers iets bijbrengen of toch op zijn minst iets zeggen over mensen en hun samenleven.
De autist en de postduif is een geweldig goed boek. De auteur neemt je mee op een reis door eigen land en je leert het op een andere manier kennen door zijn vertelling. Daar bovenop is het met zoveel humor en absurditeit geschreven dat je er met veel plezier doorheen gaat. Er zijn slechtere manieren om eens naar jezelf en de samenleving te kijken. De kennismaking met Rodaan Al Galidi was me zeer aangenaam en verrassend.

Uitgeverij: Meulenhoff (2009) - 190 blz.

Geen opmerkingen: