De verdediging van Jacob - William Landay

Een vader krijgt de schok van zijn leven als zijn zoon wordt beschuldigd van moord

Andy Barber is al meer dan twintig jaar hulpofficier van justitie. Hij wordt door iedereen gerespecteerd en leidt een gelukkig leven met zijn vrouw Laurie en hun zoon Jacob. Maar hun rimpelloze leventje wordt opgeschud door een steekpartij. Tot Andy's verbijstering wordt zijn veertienjarige zoon verdacht van de moord op een klasgenoot. Andy doet alles om zijn zoon te beschermen. Jacob zegt dat hij onschuldig is en Andy gelooft hem. Andy moet wel. Hij is zijn vader. Maar wanneer er belastende feiten boven water komen, zijn huwelijk uiteen dreigt te vallen en het proces in een stroomversnelling raakt, staat Andy voor den duivels dilemma...

****

William Landay (Boston, Massachusetts, 1963) studeerde rechten en was 7 jaar openbaar aanklager in Middlesex County in Massachusetts. In 2003 kwam zijn eerste thriller uit, in 2007 zijn tweede en deze derde in 2012. Hij kwam met zijn boeken op shortlists te staan en ontving enkele prijzen. Dit jaar 2024 verscheen er een vierde boek van hem.

De verdediging van Jacob is een rustig boek en traag. Geen flitsende actie of gebeurtenissen, zelfs de misdaad en het onderzoek ernaar, komen maar summier aan bod en enkel als het past in het psychologisch opgebouwd verhaal van een familie en het rechtbankdrama dat hun ten deel valt.

Het verhaal is opgebouwd met als rode draad het verhoor van Andy Barber door zijn opvolger voor de onderzoeksjury, Andy was immers plaatsvervangend officier van justitie in het district. En dan begint het eigenlijke verhaal dat zich vanaf een jaar eerder afspeelde en draait rond de moord van Jacobs klasgenoot, een zaak die Andy als hoofdaanklager bij de rechtbank zelf behandelde. Tenminste tot zijn eigen zoon verdacht wordt van de moord. Doorheen deze twee aparte verhaallijnen komen we dan de feitelijke familiale situatie van Andy Barbers familie te weten, zijn mannelijke voorouders blijken een geweldadige erfenis te hebben doorgegeven. Er wordt een en ander uit de doeken gedaan over of er al dan niet inderdaad een 'moordgen' zou bestaan en of deze erfelijk kan zijn.

Er is heel veel psychologische uitdieping in het boek, over ouderschap en een huwelijk in crisis, waardoor het een traag opgebouwd boek is. En toch blijf je gestaag doorlezen omdat er telkens toch weer nét iets nieuws wordt aangehaald. De menselijke kant en hoe elk het hele gebeuren op een andere manier blijkt te ervaren, staat centraal. Absoluut een aparte insteek voor een thriller.

Het is een waar rechtbank verhaal en het steekspel tussen aanklager en verdediger en de getuigen, is om van te smullen. Landay weet het ook regelmatig met humor te doorspekken, dat valt zeer te appreciëren en is meteen ook een dik pluspunt. De slothoofdstukken zijn absoluut origineel te noemen en verrassend, knap bedacht van de auteur en zeker ook wéér een pluspunt. De verdediging van Jacob is verteld in de ik-persoon.

William Landay was een onbekende schrijver voor mij, misschien wel niet zo verwonderlijk aangezien hij over al de jaren tot nu, een dikke 20 dus, slechts aan zijn vierde boek toe is. Dit boek is me echter heel erg goed bevallen en is overtuigend, met een intrigerende plot en interessante personages én met humor gebracht. Een aanrader.

Uitgeverij: The House of Books (2012) - 416 blz.

Oorspronkelijke titel: Defending Jacob

Vertaling: Theo Horsten

De bewaring - Yael van der Wouden

1961. Overijssel na de wederopbouw. De kogelgaten zijn weer gedicht, gebouwen langzaam weer opgebouwd, herinneringen aan de oorlog weggestopt.

Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot de nieuwe vriendin van haar broer plotseling voor de deur staat om bij haar de zomer door te brengen. Eva is in alles het tegenovergestelde van Isabel. Waar Isabel bedeesd en voorzichtig is, stampt Eva door het huis en trekt ze letterlijk alles uit de kasten.

Er beginnen kleine dingen uit het huis te verdwijnen: een lepel, een mes, een kom. Heeft Eva er iets mee te maken? Koortsachtig houdt Isabel de nieuwe vrouw in haar huis in de gaten, totdat ze - op het hoogtepunt van die zinderende zomer - een mysterieuze ontdekking doet.

***

Yael van der Wouden (Tel Aviv, 1987) woonde de eerste tien jaar van haar leven in een buitenwijk van Tel Aviv, het thuisland van haar moeder, waarna ze verhuisden naar Nederland, daar woonden de ouders van haar vader. In Utrecht studeerde ze Engels en haalde ze een bachelor in vergelijkende literatuurwetenschap met specialisatie in cultureel geheugen en landschap. Van der Wouden geeft les in creative writing en comparative literature in onder andere Utrecht, de Rietveld Academie in Rotterdam en de universiteit van Maastricht.

Yael van der Wouden beheerst drie talen, Hebreeuws, Engels en als derde Nederlands. Dit debuut schreef ze in het Engels, de taal waarin ze zich het gemakkelijkst uitdrukt. Ze besteedde echter wel zorg aan de Nederlandse vertaling, ze zorgde dat het boek de juiste vertalers kreeg, een jong iemand en eentje met ervaring en was zéér tevreden met het resultaat. Safekeep stond op de Shortlist van de Booker Prize 2024, een van de meest prestigieuze literaire prijzen ter wereld, een serieuze prestatie voor een Nederlandse schrijver.

Het verhaal speelt in de jaren 60 in een dorpse gemeenschap en dat is op zijn zachtst gezegd géén open maatschappij. Dit weerspiegelt zich in Isabel en lijkt zelfs wel uitvergroot bij haar. Ze heeft een starre en rigide visie en zo leeft ze ook, ze is er als de doods voor dat 'de hulp' wel eens wat zou kunnen stelen. Ze is alleen blijven wonen in het grote huis na de dood van hun moeder en waar ze in 1945 kwamen wonen met de hulp van haar oom. Haar twee broers konden echter niet vlug genoeg wegkomen. Louis is een luchthartige levensgenieter en versiert de ene vrouw na de andere en Hendrik is homoseksueel en woont samen met Sebastian.

Het boek valt uiteen in drie grote delen die elk over een afgebakend stuk in het verhaal gaan. In het eerste deel leren we de personages kennen, hoe ze in het leven staan en hoe de verhoudingen tussen hen liggen. Een veelbelovend deel.

In het tweede deel komt Eva dan tijdelijk bij Isabel wonen, ze zijn echt wel tegenpolen van elkaar. Isabel moet helemaal uit haar comfortzone komen en wordt uitgedaagd door de levenslustige Eva. Dit is een te lang uitgesponnen, traag en minder interessant stuk in het boek. Het ging steeds maar over hetzelfde ondanks het feit dat de situatie langzaam maar zeker escaleerde.

In het derde deel komen er dan historische feiten aan het licht waar ik nog niet veel van wist en te maken hebben met de Joodse achtergrond van de schrijfster. Eenmaal dat je dit door hebt, verloopt ook dit deel traag.

De bewaring is heel erg goed geschreven en heeft enkele sterke thema's. De sfeer en het tijdsbeeld van de jaren 60 heeft de schrijfster goed weten te treffen, je ziet het allemaal zó voor je. Het verhaal sprak mij echter niet aan en kon me niet zo boeien, vooral het tweede en langste deel was te uitgesponnen. De summiere uitdieping van de personages stond ook enkel in functie van het verhaal dat de auteur wilde vertellen en werd dus niet breder opengetrokken. Het had anders wel een betere duiding kunnen betekenen van de personages, en vooral dan dat van Isabel. Het werd helemaal niet duidelijk hoe ze tot zulk een star en rigide persoon is kunnen evolueren. Geen slecht boek, misschien had ik te hoge verwachtingen?

Uitgeverij: Uitgeverij Chaos (2024) - 299 blz.

Oorspronkelijke titel: The Safekeep

Vertaling: Fannah Palmer en Roos van de Wardt

Wantij - Jaap Robben

Een wandeling

De Waddenzee verdrinkt. Veel delen van het wad komen steeds vaker en langer onder water te staan, waardoor het wadlopen misschien binnen tien jaar al onmogelijk zou kunnen zijn. Reden dus voor Jaap Robben om voor het eerst te gaan wadlopen naar Schiermonnikoog.

Hij verwacht een kalme, haast meditatieve tocht, omringd door niets anders dan wat luierende zeehonden en talloze verborgen schatten die de zee heeft achtergelaten. Maar al snel wordt duidelijk dat hij zich heeft vergist: met laconieke gidsen en een tiental mede-wadlopers, waaronder iemand die luid met zijn moeder beeldbelt en een groep vrijgezellenvierders, blijkt de tocht allesbehalve meditatief.

Robben zoekt de rust op achteraan de stoet en verbaast zich daar over hoe weinig er eigenlijk te zien is: geen zeehonden en krioelende beestjes in het zand, alleen maar een enorme, uitgestrekte vlakte zompige modder. En terwijl hij voort baggert naar het noordelijkste puntje van Nederland, probeert Jaap te zien wat onzichtbaar is.

*****

Jaap Robben (1984) is een Nederlandse dichter, toneelschrijver en auteur. Ooit studeerde hij Milieu- en Maatschappijwetenschappen aan de universiteit van Nijmegen maar vervolgens doorliep hij de Koningstheater Akademie in Den Bosch. Sinds 2004 schrijft hij boeken en zelfs dichtbundels voor kinderen en in 2014 kwam dan zijn romandebuut uit voor volwassenen, Birk. Wantij is het vijfde en super dun, het is een wandelboek dat de auteur schreef voor de Terloops-reeks van Uitgeverij Van Oorschot, elk deel uit de reeks vertelt de favoriete wandeling van een schrijver. Robbens boeken verschenen in verschillende talen, werden veelvuldig bekroond en zelfs verfilmd. Ook op de Nederlandse televisie is hij regelmatig te zien.

Wantij is een boekje dat je dus meeneemt op een wandeling op de Wadden. En je komt inderdaad een en ander te weten over wat er daar zoal te zien is en te beleven valt. Maar dat niet alleen. De auteur heeft er herinneringen in verwerkt en gedachten die spontaan bij hem opkomen tijdens de wandeling en waar ook de lezer even over kan mijmeren. De beschrijvingen van zijn medelopers waren ook subliem, én grappig. In enkele woorden of zinnen weet Robben ze trefzeker te beschrijven en vaak op een zéér beeldende manier, daardoor loop je als het ware mee op het wad. Robben haalt tussendoor ook nog wat actuele thema's aan, zoals de klimaatverandering.

Wantij heeft me zéér aangenaam verrast en ik zou het zelfs een 'pareltje' durven noemen, een kleinood om soms even vast te nemen en te overdenken.

Uitgeverij: Van Oorschoot (2024) - 59 blz.

Walden en De plicht tot burgerlijke ongehoorzaamheid - Henry David Thoreau

 

In 1845 trok Henry David Thoreau de natuur in. Twee jaar lang verbleef hij in een huisje aan de oever van Walden Pond om te lezen, na te denken en te schrijven. Het resultaat was een tekst die een van de grote werken uit de wereldliteratuur zou worden. In Walden koppelt Thoreau wervelende natuurobservaties en filosofische bespiegelingen aan een pleidooi voor een betere samenleving. Meer dan honderdvijftig jaar na de eerste druk inspireert deze unieke tekst lezers wereldwijd nog steeds tot reflectie en bezinning.

Deze editie bevat ook De plicht tot burgerlijke ongehoorzaamheid. Thoreau weigerde belasting te betalen aan een bewind dat slavernij en de oorlog tegen Mexico goedkeurde en werd daarvoor een nacht in de gevangenis gezet. Hij verdedigt het recht en zelfs de plicht van iedere burger om ongehoorzaam te zijn aan een onrechtvaardige regering.

Henry David Thoreau (Concord Massachusetts, 1817-1862) was een Amerikaanse essayist, leraar, filosoof, dichter, historicus en natuuronderzoeker van twee eeuwen geleden. En toch blijft hij actueel, in zijn eigen tijd had het boek iets minder succes maar uiteindelijk raakte dit boek toch nog uitgegeven vóór zijn overlijden. Verder schreef hij vele artikelen, essays, dagboeken en gedichten maar ook ruim twintig boeken. Hij is nu voornamelijk bekend voor zijn tweejaarlijkse verblijf in de hut aan Walden Pond die hij trouwens zelf bouwde op een ecologische en duurzame manier en doordat hij een nacht in de cel doorbracht omdat hij weigerde belastingen te betalen. Walden Pond is nog altijd een attractie, velen bezoeken het meer en de bossen er rond ook al staat de hut er niet meer. Maar hij heeft ook grote mensen geïnspireerd, zijn essay over burgerlijke ongehoorzaamheid was voor Mahatma Gandhi en Martin Luther King een belangrijk document, Thoreau is trouwens een vurig tegenstander van slavernij.

"Geen enkel mens heeft zijn ideeën welluidender en passioneler verwoord dan Henry David Thoreau" (Martin Luther King)

Het boek was al verschillende keren op mijn pad gekomen door het lezen van andere boeken over natuurbeschouwingen en lange wandelingen. En uiteindelijk heb ik me er dan toch maar aan gewaagd en zeker niet tot ontevredenheid. Ik kan wel niet zeggen dat het boek altijd even vlot leest, het is soms verwarrend geschreven met een niet zo meer een actueel taalgebruik, en niet altijd éven interessant.

Maar tóch is het een geweldig boek om te lezen. Het was zeer aanstekelijk en ook als je al aandacht had voor de natuur, wil je door het lezen van dit boek er toch nóg dieper induiken en ga je er anders naar kijken. Meer dan eens heb ik ook opzoekwerk gedaan om er meer over te weten te komen of om me dingen visueel te kunnen voorstellen. Thoreau bestudeert op een gegeven moment een strijd tussen rode en zwarte mieren, fantastisch hoe hij erover schrijft, je kan niet anders dan je laten meeslepen. Thoreau wordt ook wel eens beschouwd als de eerste milieuactivist.

Ook inhoudelijk heeft het boek véél te vertellen om je te laten inspireren. Thoreau houdt doorheen heel het boek een pleidooi voor eenvoud en tevredenheid. Hij fulmineert tegen bezit en hebberigheid. En dan heeft hij het niet alleen over materiele zaken zoals objecten als een huis, kleding of meubels maar ook over voeding. Hijzelf leeft in Walden Pond van een minimum aan voeding dat hij zelf zoekt, vangt of verbouwd. Hij handelt er echter ook mee om enkele andere basisproducten te kunnen kopen. De actualiteit spat van deze pagina's af, hij deed aan vasten en nam slechts 1 of 2 maaltijden per dag en laat dat nu net een super actuele thema's zijn, toch voor diegenen die met gezondheid bezig zijn en dat zijn er tegenwoordig nogal wat.

Thoreau filosofeert ook in het boek, boeiend en er valt al eens over na te denken. Thoreau brengt heel wat inzichten aan en dat hij zelf belezen is, zéér belezen, is duidelijk, hij heeft heel wat te vertellen.

Walden en De plicht tot burgerlijke ongehoorzaamheid is dan wel een boek van bijna 200 jaar geleden maar het kan absoluut nu ook zeer actueel zijn, of beter nog, het ís een actueel boek. Zoals ik al zei leest het soms verwarrend en moeilijk en moet je zinnen al eens herlezen, maar dan zijn er weer passages die enorm vlot lezen. Inhoudelijk is het boek zeer inspirerend. Hij pleit voor de terugkeer naar een eenvoudig leven met veel aandacht voor de natuur, weg van bezit en materialisme. Het is ook een pleidooi voor een meer innerlijk en filosofisch leven met en door de natuur. Zijn visie op 'de staat' kan zelfs nu nog vooruitstrevend genoemd worden. Absoluut een inspirerend boek. Eentje om bij de hand te hebben en zo tussendoor eens wat in te lezen.

Uitgeverij: De Bezige Bij (2005, 2015, 2019) - 398 blz. (399-418 Annotaties)

Oorspronkelijke titel: Walden; or, Life in the Woods (1854) en Civil Disobedience (1849)

Vertaling: Anton Haakman

Niet verder vertellen - Lisa Gardner

Een bekende uit een ver verleden, een zoektocht naar gerechtigheid

Brigadier D.D. Warren wordt opgeroepen na de moord op een man. Het slachtoffer, Conrad Carter, heeft drie schotwonden in zijn lichaam en zijn computer is twaalf keer beschoten. Als de politie arriveert, heeft zijn zwangere vrouw Evie het pistool in handen. D.D. herkent de vrouw van een vergismoord van jaren geleden, toen Evies vader het slachtoffer was.

Wanneer Flora Dane de moordzaak op televisie voorbij ziet komen, weet ze direct over wie het gaat. Conrad Carter was een kennis van de man die haar ooit gevangenhield. Flora voelt zich schuldig dat ze hem nooit heeft weten op te sporen, en is vastbesloten de waarheid rond Carters dood te onthullen.

Maar de waarheid blijkt ongrijpbaar en verandert bij elke nieuwe ontdekking die Flora en D.D. Warren doen.

****

Lisa Gardner is en blijft één van mijn favoriete schrijfsters, haar boeken zijn moeilijk weg te leggen eenmaal je er in begonnen bent.

In dit boek zijn er enkele verhaallijnen én meerdere hoofdpersonages. Aangezien er twee jonge vrouwelijke personages zijn met een gelijkaardige situatie, allebei hebben ze een moeder en bij beiden is er ook een mannelijk personage dat een belangrijke rol speelt, durft het al eens verwarrend zijn. Niet onoverkomelijk, juist even wat aandachtiger zijn en soms even nadenken.

De misdaad waar D.D. Warren komt voor te staan en aansluitend de gelinkte moord van 16 jaar eerder is geen gemakkelijke kluif voor de brigadier. En als er dan een link naar nóg een andere misdaad blijkt te zijn, wordt het helemaal moeilijk. Het is een kluwen waarbij heel wat verwarrende situaties ontstaan. Raadselachtig ook, niet alleen het onderzoek verloopt verwarrend, ook de personages zorgen voor onduidelijkheid. En dan sluit er zich nog een oude bekende aan in het onderzoek, FBI agente Kimberley Quincy. Flora Dane die we kennen uit Vind haar is nu trouwens ook van de partij, een interessant personage.

Er is dus duidelijk heel wat afwisseling maar het moet gezegd dat er toch ook wat langdradigheid in geslopen is dit keer. Dit door de herhalingen en omdat er veel minder actie in voorkomt in het boek. Maar niettemin blijft er toch een zekere vaart in het boek, er is immers heel wat onduidelijkheid en dingen lijken niet wat ze zijn.

Een thema dat vaak aan bod komt is het dark web, je krijgt hierover heel wat informatie mee. Persoonlijk vond ik dit iets minder interessant, het had er voor mij niet in gemoeten en het bevorderde de vaart in het verhaal niet.

Niet verder vertellen bevat toch wel wat complexe verhaallijnen die elkaar op een ingewikkelde en soms rare manier raken. De plot is uiteindelijk wel origineel en het werd op bepaalde punten spannend. Er zijn veel personages en deze heeft Gardner heel erg goed gebracht en ze zijn best wel interessant, zelfs als ze niet zoveel aanwezig zijn in het verhaal.

Eerder: Verdwenen, De leugenaar, Spaar het meisje, Korte metten, Doodverklaard, In haar naam, Aangeraakt, Zonder angst, Tot op de bodem, Vind haar

Uitgeverij: De Bezige Bij (2020) - 444 blz.

Oorspronkelijke titel: Never Tell

Vertaling: Els Franci-Ekeler

Een klein detail - Adania Shibli

In de zomer van 1949, een jaar na de oorlog die onder de Palestijnen bekendstaat als De Catastrofe en die door de Israëliërs als de Onafhankelijkheidsoorlog wordt gevierd, moorden Israëlische soldaten een kampement van bedoeïenen in de Negev-woestijn uit. De enige overlevende, een jonge Palestijnse vrouw, nemen ze mee naar hun kamp, waar ze haar verkrachten, vermoorden en begraven in het zand. Jaren later, bijna in het heden, onderzoekt een jonge vrouw in Ramallah de verkrachting en moord. Een obsessieve zoektocht volgt tot ook voor haar de grenzen van het bevattingsvermogen zijn bereikt.

**

Adania Shibli (Palestina, 1974) promoveerde in Media and Cultural Studies in Londen en haalde daarna nog een postdoctoraal in Berlijn. Ze doceerde aan de University of Nottingham en sinds 2013 is ze part-time professor aan het Department of Philosophy and Cultural Studies van de Birzeit University in Palestina. Nu verdeelt ze haar tijd tussen Jerusalem en Berlijn. Ze schreef drie boeken in het Arabisch in 2010, 2012 en 2017, alleen haar laatste boek is vertaald in het Nederlands als Een klein detail. Ze was nauwelijks bekend bij het grote publiek tot ze in 2023 in het nieuws kwam doordat de belangrijkste boekenbeurs ter wereld, de Frankfurter Buchmesse besloot om de haar toegewezen LiBeraturpreis toch niet uit te reiken en dit naar aanleiding van de gebeurtenissen rond 7 oktober 2023 in en rond Gaza. Er kwam prompt een stroom van solidaire reacties op gang waarbij verschillende uitgeverijen hun deelname aan de boekenbeurs introkken. En meer dan 1300 intellectuelen riepen in een open brief op om Palestijnse schrijvers een plaats te geven.

Een klein detail heeft twee verhaallijnen die netjes in twee delen zijn verteld. Vooreerst is er het historische deel dat zich een jaar na de oprichting van Israël afspeelt in de Negev-woestijn in het Zuiden van Israël vlakbij de grens met Egypte. Shibli vertelt door de ogen van een bevelhebber de gebeurtenissen die plaatsvonden tussen 9 en 13 augustus 1949 en welke eindigde met de dood van een naamloos Bedoeïnenmeisje, maar niet voordat ze herhaaldelijk vernederd en verkracht werd. De wreedheid spat van de pagina's af.

Het tweede deel speelt zich precies 25 jaar later af in 1974 dat tevens het geboortejaar van de schrijfster is. Een journaliste uit Ramallah probeert de ware toedracht van de feiten te achterhalen. Het blijkt een logistiek huzarenstuk te zijn, als Palestijnse een auto huren was al niet simpel en om dan ook nog in de andere sectoren te komen waarbij je vele checkpoints moet passeren?

Doorheen een mix van fictieve en historische feiten en in slechts weinig pagina's is Adania Shibli er in geslaagd om een stukje van het dagelijkse leven en de problemen van de Palestijnse bevolking te schetsen. Heden en verleden blijken ook onlosmakelijk met elkaar verbonden te zijn. Het was ook een bewuste keuze van de schrijfster om geen plaatsnamen te gebruiken of namen tout court. Het geeft voor de auteur het gevoel van de Palestijnen weer dat zij en hun steden uitgewist zijn. Dit werkt trouwens, het is een krachtige stijlconstructie.

Een klein detail oogst veel succes en toch is het een boek dat mij helemaal niet aansprak. Het verhaal greep mij niet en bleef afstandelijk, inhoudelijk vond ik het ook mager. De cover weerspiegelt een beetje mijn gevoelens over het boek, grijs en onbestemd. Velen zullen het hiermee niet eens zijn, gezien de vele positieve recensies waardoor het boek op mijn leeslijst beland was.

Uitgeverij: Koppernik (2023) - 127 blz.

Vertaald uit het Arabisch door Djûke Poppinga

Het eiland van de verdwenen bomen - Elif Shafak

Cyprus, 1974. Kostas en Defne ontmoeten elkaar heimelijk in de plaatselijke taverne, onder de vijgenboom die door een holte in het dak omhoog groet. Dat is de enige plek waar zij, een Turkse, en hij, een Griek, elkaar ongezien kunnen treffen. Dan breekt de oorlog uit. Kostas wordt naar een oom in Londen gestuurd, Defne blijft achter.

Tientallen jaren later probeert hun dochter Ada, na de dood van haar moeder, de geheimen van haar familie te ontwarren. Het enige aanknopingspunt dat Ada heeft, is een vijgenboom die in de achtertuin groeit.

****

Elif Shafak (1971) werd geboren in Straasburg in een Turks gezin, haar vader doceerde filosofie en haar moeder was diplomaat. Met de scheiding van haar ouders, verhuisde ze met haar moeder naar Ankara waar ze opgevoed werd door haar grootmoeder. Shafak studeerde Internationale Relaties aan de universiteit in Ankara en heeft een diploma in Gender- en Vrouwenstudies. Ze behaalde hier ook nog een doctoraat Politieke Wetenschappen. In 1994 maakte ze haar literaire debuut en in 1998 verscheen dan haar eerste roman. Er verschenen nog verschillende boeken van haar, met groot succes in haar eigen land maar zeker ook internationaal. Haar werk wordt in meer dan vijftig landen vertaald en ze ontving grote internationale literaire prijzen. In 2006 werd ze door de Turkse overheid aangeklaagd werd wegens "belediging van de Turksheid", de zaak werd 2 keer geseponeerd, daarna verhuisde ze naar het Verenigde Koninkrijk aangezien ze niet meer welkom was in eigen land. Shafak doceert onder andere aan Oxford University, is TED Global Speaker en zet zich in voor de rechten van minderheden.

Het eiland van de verdwenen bomen speelt zich af op Cyprus in het verleden, 1974. Maar er is ook een hedendaagse verhaallijn, ergens eind jaren 2010 en dan bevinden we ons in Londen. Het verhaal is heel erg goed geconstrueerd en heel afwisselend, met verschillende ik-personages, tijdzones en flashbacks. En er is nog een speciaal ik-figuur die de twee grote verhaallijnen subliem verbindt, de Vijgenboom. Door deze constructie heeft Shafak een volledig verhaal kunnen brengen. De Vijgenboom is de verbindende factor die er voor zorgt dat bepaalde dingen vanuit een ander perspectief konden verteld worden, heel interessant en knap gevonden.

Het boek is een liefdesverhaal maar meer nog een verhaal over familie en generationele belasting. Het gaat over relaties, alle soorten familiale relaties en waar je al dan niet geworteld bent. Op Cyprus leven er twee culturele samenlevingen, de Turkse in het noorden en de Griekse in het zuiden, betrekkingen tussen deze twee liggen moeilijk en net over dít gaat het boek. Het is een uitmuntend uitgangspunt om het verhaal van Cyprus te vertellen en aansluitend om over familieverbanden en wijsheden na te denken, ook migratie is een thema.

Maar er wordt niet alleen een familieverhaal verteld, Shafak brengt ook enkele wetenschappelijke feiten aan de man en dan voornamelijk over bomen en planten en hun leven in symbiose met andere planten zoals de schimmels, de mycorrhiza netwerken dus, en dieren zoals insecten en vogels. Het wil nu lukken dat dit helemaal in mijn interessegebied ligt, de auteur haalt in de bibliografie zelfs een boek aan dat ik al gelezen heb: Verweven leven van Merlin Sheldrake. Ook de klimaatveranderingen komen aan bod. Maar ook wat betreft historische feiten en gebeurtenissen is er veel te lezen in dit boek, het verhaal begint trouwens met de beschrijving van het eiland Cyprus.

Het eiland van de verdwenen bomen is een verrassend goed boek gebleken, ik las het voor de plaatselijke leesclub en zo kom je al eens op 'andere' boeken uit, een dikke meevaller dus. Vooral het thema generationele belasting of epigenetische erfenis en hoe herinneringen van de ene op de andere generatie kunnen worden doorgegeven was heel erg interessant. En dan hebben we het niet alleen over mensen maar ook over hoe geschiedenis en herinneringen zelfs in bomen, planten en dieren worden opgeslagen. Het boek is uiteraard ook een verhaal, fictie en Shafak mag gerust een uitmuntend verhalenvertelster genoemd worden. Ik heb mijn oog al laten vallen op haar andere boeken.

Uitgeverij: Nieuw Amsterdam (2021) - 365 blz.

Oorspronkelijke titel: The Island of Missing Trees

Vertaling: Manon Smits