Cyprus, 1974. Kostas en Defne ontmoeten elkaar heimelijk in de plaatselijke taverne, onder de vijgenboom die door een holte in het dak omhoog groet. Dat is de enige plek waar zij, een Turkse, en hij, een Griek, elkaar ongezien kunnen treffen. Dan breekt de oorlog uit. Kostas wordt naar een oom in Londen gestuurd, Defne blijft achter.
Tientallen jaren later probeert hun dochter Ada, na de dood van haar moeder, de geheimen van haar familie te ontwarren. Het enige aanknopingspunt dat Ada heeft, is een vijgenboom die in de achtertuin groeit.
****
Elif Shafak (1971) werd geboren in Straasburg in een Turks gezin, haar vader doceerde filosofie en haar moeder was diplomaat. Met de scheiding van haar ouders, verhuisde ze met haar moeder naar Ankara waar ze opgevoed werd door haar grootmoeder. Shafak studeerde Internationale Relaties aan de universiteit in Ankara en heeft een diploma in Gender- en Vrouwenstudies. Ze behaalde hier ook nog een doctoraat Politieke Wetenschappen. In 1994 maakte ze haar literaire debuut en in 1998 verscheen dan haar eerste roman. Er verschenen nog verschillende boeken van haar, met groot succes in haar eigen land maar zeker ook internationaal. Haar werk wordt in meer dan vijftig landen vertaald en ze ontving grote internationale literaire prijzen. In 2006 werd ze door de Turkse overheid aangeklaagd werd wegens "belediging van de Turksheid", de zaak werd 2 keer geseponeerd, daarna verhuisde ze naar het Verenigde Koninkrijk aangezien ze niet meer welkom was in eigen land. Shafak doceert onder andere aan Oxford University, is TED Global Speaker en zet zich in voor de rechten van minderheden.
Het eiland van de verdwenen bomen speelt zich af op Cyprus in het verleden, 1974. Maar er is ook een hedendaagse verhaallijn, ergens eind jaren 2010 en dan bevinden we ons in Londen. Het verhaal is heel erg goed geconstrueerd en heel afwisselend, met verschillende ik-personages, tijdzones en flashbacks. En er is nog een speciaal ik-figuur die de twee grote verhaallijnen subliem verbindt, de Vijgenboom. Door deze constructie heeft Shafak een volledig verhaal kunnen brengen. De Vijgenboom is de verbindende factor die er voor zorgt dat bepaalde dingen vanuit een ander perspectief konden verteld worden, heel interessant en knap gevonden.
Het boek is een liefdesverhaal maar meer nog een verhaal over familie en generationele belasting. Het gaat over relaties, alle soorten familiale relaties en waar je al dan niet geworteld bent. Op Cyprus leven er twee culturele samenlevingen, de Turkse in het noorden en de Griekse in het zuiden, betrekkingen tussen deze twee liggen moeilijk en net over dít gaat het boek. Het is een uitmuntend uitgangspunt om het verhaal van Cyprus te vertellen en aansluitend om over familieverbanden en wijsheden na te denken, ook migratie is een thema.
Maar er wordt niet alleen een familieverhaal verteld, Shafak brengt ook enkele wetenschappelijke feiten aan de man en dan voornamelijk over bomen en planten en hun leven in symbiose met andere planten zoals de schimmels, de mycorrhiza netwerken dus, en dieren zoals insecten en vogels. Het wil nu lukken dat dit helemaal in mijn interessegebied ligt, de auteur haalt in de bibliografie zelfs een boek aan dat ik al gelezen heb: Verweven leven van Merlin Sheldrake. Ook de klimaatveranderingen komen aan bod. Maar ook wat betreft historische feiten en gebeurtenissen is er veel te lezen in dit boek, het verhaal begint trouwens met de beschrijving van het eiland Cyprus.
Het eiland van de verdwenen bomen is een verrassend goed boek gebleken, ik las het voor de plaatselijke leesclub en zo kom je al eens op 'andere' boeken uit, een dikke meevaller dus. Vooral het thema generationele belasting of epigenetische erfenis en hoe herinneringen van de ene op de andere generatie kunnen worden doorgegeven was heel erg interessant. En dan hebben we het niet alleen over mensen maar ook over hoe geschiedenis en herinneringen zelfs in bomen, planten en dieren worden opgeslagen. Het boek is uiteraard ook een verhaal, fictie en Shafak mag gerust een uitmuntend verhalenvertelster genoemd worden. Ik heb mijn oog al laten vallen op haar andere boeken.
Uitgeverij: Nieuw Amsterdam (2021) - 365 blz.
Oorspronkelijke titel: The Island of Missing Trees
Vertaling: Manon Smits
Geen opmerkingen:
Een reactie posten