Bij de nachtelijke oversteek naar bevrijd gebied, in het laatste oorlogsjaar, raakt de veertienjarige Tin van Heel zijn vader kwijt. Een nacht en een dag en een avond blijft de jongen in de uiterwaarden, waken, turen, zoeken, maar zijn vader komt niet meer boven water. Als dertig jaar later, tijdens een Afrikaanse reis met zijn vrouw, het noodlot opnieuw dreigt, voelt hij dat de tijd gekomen is om alles recht te zetten.
***
P.F. Thomése (1958) was redacteur, verslaggever, essayist, hij schreef voor enkele dagbladen en is verhalenverteller, schrijven zit hem dus in het bloed. In 1986 publiceerde hij zijn eerste literaire verhaal dat later deel uitmaakte van de verhalenbundel Zuidland, zijn debuut uit 1990. Toen in 2003 Schaduwkind verscheen brak hij internationaal door, het boek gaat over het verlies van zijn dochtertje. Thomése werd vaak genomineerd voor prijzen en ontving er ook verschillende. De onderwaterzwemmer haalde de shortlist van drie grote publieksprijzen en kreeg uiteindelijk de Lezersjury Fintro Literatuurprijs 2016.
Dit is mijn kennismaking met deze auteur, ik ben echter in dubio wat ik er precies van moet vinden. Het boek is opgebouwd in drie delen met telkens een tijdsspanne van 30 jaar ertussen maar met wel telkens dezelfde persoon. We volgen hem in deze drie cruciale periodes in zijn leven vanuit zijn eigen perspectief maar toch is het verhaal verteld in de derde persoon. Daardoor krijg je een beetje een helikoptervisie over het hele verhaal en zelfs over Tins emotionele toestand. Dit leest vlot en aangenaam, de keerzijde is echter dat je niet betrokken wordt in het verhaal maar dit is hier een pluspunt omdat je zo overzicht blijft houden. De auteur heeft een verhaal te vertellen over dood, verlies en schuld maar ook over hoop en redding.
Het eerste deel vertelt slechts één dag in het jonge leven van Martin maar wel de dag die heel zijn verdere leven bepaald heeft, hij zit sindsdien immers opgezadeld met een allesoverheersend schuldgevoel door het verlies van zijn vader. Het tweede en langste deel speelt zich af in een ander continent en leest voor een stuk zelfs als een actiethriller, dit kan van de andere twee delen veel minder gezegd worden. Hier worstelt het hoofdpersonage met het verlies van zijn vrouw Vic. In het korte derde deel dat zich ook al in nog een ander continent afspeelt, ligt Tin op zijn dood te wachten. Dit is het meest verrassende deel van het boek en het meest ontroerende en hoopvolle ook.
De keuze van de titel wordt gedurende het lezen van het boek duidelijk en is goed gevonden, het heeft zelfs iets spiritueels.
Over het hoofdpersonage valt ook een en ander te zeggen en te denken. Hoe verder je in het boek komt, hoe minder sympathie je lijkt te voelen voor hem. De man komt nogal passief uit den hoek, zijn daadkracht laat zeer te wensen over en het dramatische is dat hij zich er zelf van bewust is. Langs de andere kant kon hij ook weinig of niets doen aan de gebeurtenissen die hij op deze cruciale momenten meemaakt. Verder weten we niets van hem, alleen dat de traumatische gebeurtenis in het eerste deel zijn leven volledig lijkt bepaald te hebben.
Het is niet een erg dik boek, eerder een dun maar de auteur heeft verteld wat hij wilde vertellen. Tijdens het lezen zie je ook voortdurend verbanden tussen de verschillende delen en de gebeurtenissen en zelfs de gevoelens van Tin, Thomése speelt met woorden en dat is fijn om te lezen.
De onderwaterzwemmer is goed geschreven en leest meestal vlot alhoewel er ook wat mindere stukken inzitten. Af en toe dook er ook wat humor op en dat viel zeer te appreciëren. Het verhaal zelf beviel me minder, soms vroeg ik me af waarover het nu toch ging, het was voor mij redelijk ongeloofwaardig en de hoofdpersoon ging me op de zenuwen werken. Dit boek las ik voor de plaatselijke leesclub en dan lees je toch net iets anders, ik kon daardoor wel de kracht van het boek zien.
Uitgeverij: Atlas Contact (2015) - 253 blz.
