dinsdag 30 januari 2024

De oude wegen - Robert Macfarlane

Mensen laten net als andere dieren sporen na; paden die in de loop der tijden door menselijke voeten, karrenwielen, paarden, ezelshoeven en door regen, ijs en wind zijn uitgesleten. Een voetafdruk van menselijk leven in het landschap. Macfarlane volgt deze paden en spoort de verhalen op die ermee verbonden zijn. Het is de derde keer dat Robert Macfarlane ons meeneemt op zijn tochten door de natuur. In Hoogtekoorts onderzocht hij de menselijke fascinatie voor huiveringwekkende bergtoppen, in De laatste wildernis ging hij op zoek naar de ongerepte natuur in Engeland en Ierland. In De oude wegen, het laatste deel van het drieluik, richt Macfarlane zijn zoektocht juist op de door mensen betreden natuur.

Robert Macfarlane (1976) is Brits auteur en docent aan het prestigieuze Emmanuel College van de universiteit van Cambridge. Hij schrijft onder ander voor de Observer en The Times Literary Supplement en in 2003 debuteerde hij dan met zijn eerste boek Mountains of the Mind: A History of a Fascination (Hoogtekoorts) en waarmee hij prijzen won, het boek werd ook verfilmd door de BBC. Hij schrijft hoofdzakelijk over de schoonheid en kracht van de natuur en landschappen in relatie tot mensen en taal.
Het boek is opgebouwd aan de hand van drie grote delen met in totaal 16 hoofdstukken en elk gaat dan over een specifieke voetreis, een groot deel ervan in Engeland en Schotland maar er zitten ook enkele andere landen bij zoals de Westelijke Jordaanoever van Palestina, Tibet en zelfs een zeeweg. Vooral het pad dat hij in het hoofdstuk "Slib" beschrijft, heeft een diepe indruk nagelaten op mij: The Broomway, deze bevindt zich ín de zee in Essex ten oosten van Londen en is ook bekend als Britain's Deadliest Footpath.
Macfarlane is zelf een gepassioneerd wandelaar en hij heeft hierrond heel wat gelezen. Zo duikt hij in de geschriften van andere wandelaars en wandelt hij meer dan eens in hun voetsporen. We krijgen hun verhalen te lezen en dat was echt wel heel erg boeiend. Hij heeft onder andere een boontje voor de poëet Edward Thomas (1878-1917), kunstschilder Eric Ravilious (1903-1942) en de Schotse schrijfster Nan Shepherd (1893-1981) die vooral bekend werd om haar baanbrekende bergmemoires ergens uit de jaren 1940, The Living Mountain (De levende berg).
De oude wegen is absoluut geen reisgids, de auteur beschrijft zijn wandelingen en ervaringen maar het zijn meer zijn mijmeringen en gedachten waar het om gaat en het is soms bijna filosofisch. Uit zijn woord vooraf:
Het is een onderzoek naar de geesten en de stemmen die op oude paden rondwaren, naar de verhalen die ze in zich dragen en vertellen, naar pelgrimages en erfvredebreuk, naar gezongen routes en degenen die ze zingen, en naar de vreemde continenten die er binnen landen bestaan. Bovenal is het een boek over de mens en zijn omgeving: over lopen als een verkenning van het innerlijk en over de subtiele manier waarop we zijn gevormd door de landschappen waar we ons doorheen begeven.
Er zitten ook heel wat weetjes in het boek die ook al zo goed lezen. Wat ontbreekt zijn kaarten, maar je raakt zó geïntrigeerd door de wandelbeschrijvingen dat je sowieso toch zelf je licht opsteekt op mister Google en Google Maps, zie je ineens wat foto's van de gebieden. Zijn beschrijvingen spreken echt wel tot de verbeelding zodat je niet anders kan. Mijn wereld is alleszins erg verruimd door dit boek.
Dit was nu zo een non-fictie boek dat bijna even vlot leest als een fictie boek. Het is immers geweldig goed geschreven, het blijft boeiend en je steekt er enorm veel van op. Het is het derde deel van een drieluik dat heel goed apart te lezen is maar je zeker wel doet uitkijken naar de twee andere delen, mocht je ze nog niet gelezen hebben zoals ik. De oude wegen is dus een ware ontdekking en verrassing gebleken en absoluut een aanrader. Ik ben alleszins helemaal onder de indruk van dit boek.

Uitgeverij: De Bezige Bij (2013) - 393 blz. (395-464 Glossarium, Noten, Beknopte bibliografie, Dankwoord en Register)
Oorspronkelijke titel: A Journey on Foot
Vertaling: Nico Groen en Marijke Versluys

Geen opmerkingen: