Piruz Sabet groeit op in een welgestelde, westers georiënteerde Iraanse familie ten tijde van de Sjah; zijn moeder is schooldirectrice, zijn vader heeft een bedrijf in wegenbouwmachines. Het ontbreekt hem aan niets, behalve aan liefde. Zijn ouders vechten als kat en hond, zijn moeder tiranniseert haar getalenteerde zoon. Hij moet haar ambities waarmaken: medisch specialist worden. Piruz droomt ervan schrijver te zijn, en wordt zich bewust van de sociale ongelijkheid in zijn land. Na de islamitische machtsovername van Khomeini sluit Piruz zich aan bij een jongerenverzetsgroep en ondervindt hij aan den lijve de praktijk van dit gruwelijke regime. Het lot van de hele familie neemt hierbij een andere wending.
In De Amerikaan van Karadj vertelt Keyvan Shahbazi een klein verhaal, van een jongen en zijn familie, tegen de achtergrond van een grote geschiedenis, met zo'n geladenheid en kracht dat het de lezer de adem beneemt.
****
Keyvan Shahbazi groeide op in Iran ten tijde van de Sjah. De onvrede groeide in het land en in 1979 kwam de Sjah ten val tijdens de Iraanse Revolutie. De machtigste politieke partij, die van de geestelijkheid, schoof de macht toe aan één persoon, hun leider ayatollah Ruhollah Khomeini. Shahbazi kon in 1983 vluchten en woont en werkt sindsdien in Nederland. Hij is columnist, cultureel psycholoog, beleidsadviseur voor verschillende ministeries, is verbonden aan de Politieacademie en lid van de Raad van Toezicht van VluchtelingenWerk Nederland. De Amerikaan van Karadj is zijn debuutroman, autobiografisch met romantechnische aanpassingen om de Iraanse geschiedenis te kunnen schetsen.
Dit is ongetwijfeld een indrukwekkend verhaal, de auteur heeft de gruwelijkheden en gewelddadigheden aan den lijve ondervonden en hij heeft het op zo een manier verwoord dat je als lezer de wanhoop en ellende bijna meebeleeft. De auteur zegt zelf dat hij niet anders kon dan dit verhaal schrijven ook al wordt hij nog steeds in het oog gehouden door het Iraanse regime. In de noten achteraan het boek kadert hij het verhaal in een internationale context en dit toont aan dat de internationale houding voor een deel heeft bijgedragen aan de situatie in Iran. De auteur kwam trouwens ook in aanvaring met de redactie van de Volkskrant waarvoor hij columns schrijft, vele wetenschappers, columnisten en journalisten steunden hem echter.
Een sterk verhaal dus dat moest geschreven worden en liefst ook veel gelezen hoort te worden. Het boek zelf is echter niet overal even sterk geschreven. Het boek begint bij het begin, de grootouders van Piruz dus en is verder volledig chronologisch verteld. Als lezer blijf je zeker het eerste grote deel van het boek aan de zijlijn staan, je bekijkt het vanop een afstandje. De beleef- en gevoelswereld van de personages en zelfs van Piruz komt weinig aan bod, zo komt zijn aansluiting bij een jongerenverzetsgroep bijna uit het niets opzetten en heb je later moeite om deze jongeren te plaatsen. Hieruit blijkt dat Keyvan Shahbazi dit boek nog vooral als journalist heeft geschreven. Dit is een gemiste kans om van het boek een beklijvend verhaal te maken, een roman waar je induikt en niet van los komt. Maar De Amerikaan van Karadj leest goed en vlot en is een boek dat je móet lezen, het maakt hoe dan ook indruk.
Uitgeverij: Atlas Contact (2021) - 303 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten